PIERŚCIENIE LIESEGANGA

**ostatnia aktualizacja: 2.7.2004**

Najdawniej odkryty (w 1855 r. przez Rungego) chemiczny proces oscylacyjny. Polega na rytmicznym, strefowym wytrącaniu osadu, gdy reakcja prowadzona jest pomiędzy roztworem jednego reagenta w środowisku żelu (np. żelatynowego), a roztworem wodnym drugiego reagenta. Tu przedstawiony jest obraz pierścieni Lieseganga osadu zasadowych soli kobaltu wytrącanych w mikroprobówce. Roztwór żelowy: ok. 5-procentowy roztwór CoCl₂ x 6H₂O w ok. 4-procentowym roztworze żelatyny. Po jego zastygnięciu nalano na wierzch warstwę wody amoniakalnej (przed skanowaniem ten roztwór usunięto). Średnica rurki: ok. 6 mm. Czas reakcji: kilkanaście godzin.

Poniżej: pierścienie Lieseganga uzyskane w podobny sposób z żelatynowego roztworu MnSO₄ . Często z niewiadomych powodów te pierścienie są pęknięte w połowie. Czasem obserwuje się spiralne struktury Lieseganga.

 **Zjawisko samoorganizacji przestrzennej w postaci rytmicznej agregacji materii spotyka się w bardzo różnych dziedzinach życia - od warstwowej struktury kamieni nerkowych, poprzez charakterystyczną budowę minerałów (agat z Sudetów, źródło - patrz link u dołu):

aż do fascynującej struktury pierścieni wokół planet (Saturn - Cassini,   źródło - patrz: link u dołu):

       **

LITERATURA
T.Pluciński. "Doświadczenia chemiczne" . Wyd. “Adamantan”, Warszawa 1997, s. 105. [Pierścienie Lieseganga]
J.Chem.Educ., 71, 58 (1994). [Modelowanie komputerowe pierścieni Lieseganga]
Wiadomości Chemiczne, 234, 759 (1966). [Przegląd propozycji mechanizmu powstawania]
 http://goldcentrum.iq.pl/kaczawskie/  szukaj pod: galeria Kaczawskich agatów
 ** http://photojournal.jpl.nasa.gov/targetFamily/Saturn   zdjęcia Saturn-Cassini **

Tomasz Pluciński
nowy adres:  tomasz.plucinski@ug.edu.pl