Marja Podhorska Okołów
INFORMATOR WODNY     Najpiękniejsze trasy kajakowe
        (przedwojenny przewodnik po Wdzie)

I.    CZARNA WODA 

Mapy od 1 do 9 wł
Dni 8 - klm. 217
Punktów do odznaki turystycznej P.Z.K.  27

CZARNA WODA (Wda) wypływa z jeziora Wełzkiego, na granicy Niemiec, na zachód od miasteczka Lipusz. Od Lipusza dostępna dla kajaka. Za Lipuszem jest wąska, miejscami kamienista, dość bystra i idzie polami, a potem lasem aż do gaj. Połczyce. Dalej wchodzi w łąki, rozlewa się szeroko i przepływa przez jezioro Szodno.

Od ujścia rzeczki Garczyny staje się znowu bystra.

Od mostu w Loryńcu dzieli się na dwie odnogi. - Jechać należy lewą. Prawa to kanał, nawadniający łąki, który na razie robi wrażenie rzeki, ale dość szybko rozwidla się na szereg małych kanalików i ginie w łąkach.

Dalej Czarna Woda przepływa przez jezioro Radolne i piękne jezioro Wdzydze. W południowym końcu jeziora jest wypływ Czarnej Wody ujęty w upust, zwykle otwarty. Dalej Czarna Woda jest skanalizowana. Na przestrzeni paru km. jest tylko kanał. Przed mostem prowadzącym do wsi Górki, na prawo widzimy wysoki upust, a za nim sączącą się zaledwie maleńką strugę. To odłączona od kanału Czarna Woda, która powoli urasta znowu w pełną wody rzekę.

Kanał idzie lasami aż do wsi Studzienicze (ok. 30 km.) i tam rozchodzi się w łąki, małemi kanalikami.

Jechać należy kanałem aż do pierwszego mostu za mostem kolejowym (jest tablica orientacyjna), a tutaj przenieść kajak na Czarną Wodę do wsi Miedzno; gospodarz mieszkający na prawym brzegu kanału przewozi  kajak za l zł.

Dwa razy do roku, w okresie sianokosów, upust przy wyjściu Czarnej Wody z jeziora WDZYDZE zostaje zamknięty, a kanał osuszony. Nadmiar wody puszczają maleńką strużką Czarnej Wody. W okresie tym odcinek za jeziorem Wdzydze jest niedostępny.

Od Miedzna Czarna Woda jest bystra i dno ma przeważnie kamieniste. Płynie spoczątku lasami, potem wśród wyso­kich brzegów, na których rozsiadły się wsie. Na tym odcinku przeszkodę stanowią niskie kładki i młyn w Wojtalu.

Poniżej wsi Huta, Czarna Woda wchodzi w bory Tucholskie. Płynie doliną wysłaną łąkami, czasem podchodzi pod wysoki brzeg lasu, czasem na przestrzeni paru kilometrów idzie naprawdę lasem, ale przeważnie jest od niego oddzielona chociażby skrawkiem łąki. Lasy te to w wielu miejscach poręby, lub młode zagajniki. Najpiękniejszy odcinek Czarnej Wody zaczyna się od młyna Wdeckiego i trwa aż do Żuru. Czarna Woda jest na tym odcinku bystra, bardzo kręta, przeszkód niema.

Przed Tleniem rzeka staje się leniwa i coraz szersza. Za­czynają się tereny zalane wskutek wybudowania elektrowni w Żurze.

Szeroko rozlanem jeziorem dojeżdżamy do kanału robo­czego (w lewym końcu jeziora) i do elektrowni Żur.,

Tutaj zrobiono wszystko aby ułatwić życie kajakowca. Mechaniczna przenośnia spuszcza na wodę kajak po drugiej stronie urządzeń elektrowni, a do rozporządzenia kajakowców jest mieszkanie z kuchnią elektryczną, gdzie każdemu wolno zanocować i odpocząć.

9 km. poniżej jest druga elektrownia w Gródku. Tu przenoszenie jest bardzo trudne i nic nie zrobiono, aby je ułatwić.

Za Gródkiem rzeka ma znowu dawny wygląd, dość bystra, kręta idzie spoczątku lasem, potem porusza młyn w Bedlenkach, zamknięta jest upustem w Kozłowie i wśród wysokich brzegów dochodzi do młyna w Przechowie. Przechowo to już nieomal przedmieście Świecia, gdzie Czarna Woda wpada do Wisły w jej 814 km.

Zarząd Żuru ustawił na Czarnej Wodzie poniżej jeż. Wdzy­dze szereg tablic orjentacyjnych, celowo pomyślanych; natomiast kilometraż umieszczony w kilku punktach na mostach jest nieścisły.

Czarna Woda poza Lipuszem ma dojazdy kolejowe: do, stacji Łąg (linja kol. Chojnice - Starogard) niedaleko wsi Czarna Woda, do Tlenia (Laskowice -Czersk) i do Świecia.

Miejsca do lądowania nie wszędzie są łatwe, łąki oddzielające rzekę od lasu przeważnie mokre.

Zakupy w Lipuszu, w Czarnej Wodzie i w Tleniu

Tomasz Pluciński
tomek@chem.univ.gda.pl