DZIEŃ  OTWARTY  WYDZIAŁU  CHEMII  UG  12 marca 2024

W RAMACH DNIA OTWARTEGO - WYKŁAD Z POKAZEM

MITY ZWIĄZANE Z SAMOCHODEM ELEKTRYCZNYM I Z NAPĘDEM WODOROWYM

sala D1 parter, godzina 10.45-11.30    Proszę kontrolować aktualność

 (?)

 https://www.youtube.com/watch?v=9P9MrCqFuu8

https://www.youtube.com/watch?v=d8tULrLRH34  (sic!)

https://www.youtube.com/watch?v=Symls3Kxxes   silnik tłokowy na wodór; dwa pierwsze zdania są nieprawdziwe

https://www.youtube.com/watch?v=bzd3CVWw82k   dlaczego wierzymy w bzdury? (Pseudonauka) (sic!)

Po dwóch latach perturbacji na skutek epidemii, wznawiamy pokazy chemiczne. 

Na razie zamierzam przeprowadzić pierwsze dwa z zaplanowanych zajęć.

Proszę aby w przeddzień zainteresowani sprawdzali aktualność i szczegóły programu na tej stronie www

po zajęciach możliwa jest dyskusja na tematy chemiczne z zainteresowanymi;    polecam lekturę różnych opracowań na stronie http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/  

POLECAM  LEKTURĘ KILKU OPRACOWAŃ  

https://www.youtube.com/watch?v=dLUCY2B_K3g  o geotermii

https://www.youtube.com/watch?v=2_q0cDUO1qs dlaczego Atom przeszkadza Niemcom

https://www.youtube.com/watch?v=bzd3CVWw82k dlaczego wierzymy w bzdury? (Pseudonauka)

 CYKL OTWARTYCH SPOTKAŃ - POKAZÓW
ATRAKCYJNYCH, MAŁO ZNANYCH DOŚWIADCZEŃ CHEMICZNYCH 

co 3-4 tygodnie w soboty o godz. 11.00, w sali audytorium D1 na parterze w budynku Chemii UG na kampusie w Oliwie

ul. Wita Stwosza 63, budynek od strony Wrzeszcza i tramwaju, 300 m od przyst. PKM Gdańsk Strzyża 

POGRAM ADRESOWANY JEST DO   UCZNIÓW,   NAUCZYCIELI CHEMII,  STUDENTÓW  i  INNYCH OSÓB INTERESUJĄCYCH SIĘ CHEMIĄ    czas trwania pokazu: ok. 2 GODZINY

INFORMACJE O SZCZEGÓŁACH NAJBLIŻSZEGO SPOTKANIA MOŻNA  ZNALEŹĆ :
tomek.strony.ug.edu.pl/pokazy.htm

program może ulegać zmianom, więc proszę o kontrolowanie w przeddzień aktualności na tej stronie

poczta mailowa tomasz.plucinski@ug.edu.pl 

motto:
Po pierwsze: zaciekawić!  (Leonardo da Vinci)
(po drugie: nie zanudzić...  tpl)

"Jak wiemy, nie ma w sali wykładowej większej ciszy nad tę, która zapada na czas pierwszych chwil chemicznego pokazu. Tych chwil zamilknięcia w spontanicznym, wytężonym skupieniu zazdroszczą nam reżyserzy i dyrektorzy artystyczni filharmonii".

Nauczanie chemii w szkole i na wyższej uczelni, posługując się jedynie kredą i tablicą - to zwykły sabotaż dydaktyczny!  (przyczyną jest lenistwo i/lub pycha dydaktyków)

A tak bywało na pokazach 110 lat temu... (proszę kliknąć na obrazek powyżej).   Na naszych pokazach na UG bywa różnie, ale nie aż tak dramatycznie jak w 1804 r !

nieco historii popularyzacji chemii   http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/epitafium

http://nauka.trojmiasto.pl/Wybuchowe-doswiadczenia-na-UG-n45437.html

3 czerwca 2022 w sali D1 na Wydziale Chemii UG w Oliwie w godz. 10.45-11.45  "MITY, CODZIENNE BŁĘDY" 

w ramach Dnia Zrównoważonego Rozwoju, odbędzie się otwarty wykład z pokazami chemicznymi.

Jakaś mania, przyjacielu, ogarnęła ten szalony i nieobliczalny świat, mania rozwoju. Wszyscy chcą się rozwijać! Każdy myśli, jak tu rozwinąć się, i to nie tak zwyczajnie, zgodnie z prawem bożym, że człowiek rodzi się, rozwija i umiera, ale rozwinąć się niebywale, dynamicznie i potężnie, rozwinąć się tak, żeby wszyscy podziwiali, zazdrościli, wymieniali, głowami kiwali. Skąd się to wzięło - nie wiadomo. Ludźmi owładnął jakiś owczy pęd, jakieś pazerne zaślepienie, bo dość, żeby hen, na drugim końcu świata ktoś się rozwinął, a zaraz wszyscy chcą się rozwijać, zaraz napierają, szturmują, żądają, żeby ich też rozwinąć, żeby podnieść i zrównać, a wystarczy, przyjacielu, żebyś zaniedbał te głosy, a natychmiast masz bunty, krzyki, przewroty, negacje, frustracje i zwisanie.       Ryszard Kapuściński "Cesarz"

Tematy:  problem źródeł energii, energetyki wodorowej, napęd elektryczny pojazdów oraz napęd wodorem i mity z nimi związane. Kilka problemów cywilizacyjnych i etycznych (model zużywania i nadużywania), a również typowe chemiczne grzechy główne popełniane bezmyślnie w naszym życiu codziennym: gospodarka wodą, racjonalne sposoby mycia i płukania, problem detergentów, chemiczne skutki naświetlania. Internetowe mity. Oszustwa reklamowe. Czy drzewa produkują tlen?

Pokazy:

• elektroliza wody i katalityczne utlenianie wodoru tlenem  

• adsorpcja na szkle i talerzach 

• jak nieskutecznie płukać naczynia,  detergent czwartorzędowy ("mydło odwrócone") 

• toksyczne spalanie śmieci (PCV)  

• chemiczny światłomierz, fale reaktywności chemicznej i spójne zachowania społeczne (tematy "na bis" na życzenie)  

A tymczasem lektura: nowoodkryte połączenie tlenu i wodoru (oprócz H₂O oraz H₂O₂) - DHMO (Monotlenek Diwodoru) i jego katastrofalne właściwości!

• http://chemfan.pg.gda.pl/Chemiczny_Hihot/Zakazac_DHMO.html

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Monotlenek_diwodoru

oraz dwa filmy o Cudownej Wodzie (pierwsza nieco za długa jak na żart, a druga demaskująca - obowiązkowa)

• https://www.youtube.com/watch?v=31bsduG0B3k    woda - Wielka Tajemnica

• https://www.youtube.com/watch?v=Oaa7BNUBM90   woda - Wielka Bzdura

 polecam inne filmy Smartgasm, np. https://www.youtube.com/watch?v=lrJ0q_3yrhk  dezynfekcja dezinformacji (bardzo aktualne)

Spisek żarówkowy z lat 20tych  https://www.youtube.com/watch?v=3-qRhHCi710   

O Żywej i Martwej Wodzie  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/martwa%20woda.htm 

Promieniotwórczość soli uranu:    http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/uran.htm     film:   https://www.youtube.com/watch?v=TfuLJAq9_vA  

Agresywne fale reaktywności chemicznej  https://www.youtube.com/watch?v=LL3kVtc-4vY 

https://www.youtube.com/watch?v=s6CsbZxjiXU wykład Zybertowicza o mediach społecznościowych (polecam!) szczególnie 47'15'' 

 Kilka bałamutnych opracowań internetowych

Samochód na wodę   http://educate-yourself.org/fe/fewaterasfuel28jan02.shtml  (wskaż błąd w opisie...)

Śmiertelna żywność z mikrofalówki  

http://humel.pl/2016/07/17/jedzenie-mikrofalowki-powolna-smierc-wlasne-zyczenie/#comment-977  

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/Jedzenie%20z%20mikrofalowki (kopia z archiwum)

(czy potraficie wskazać 10 błędnych sformułowań?)

WZNOWIENIE POKAZÓW CHEMICZNYCH

11 grudnia 2021, godz. 12.00, sala D1. Temat: KINETYKA CHEMICZNA.

Zaproponowałem uzupełnienie zajęć o kilka opisów:

słona zupa, liczba moli a stężenie molowe  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/slona.htm

wypływająca woda, model kinetyki chemicznej 

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kinetyka.htm

potrząsanie groszkami, entropia, model procesów samorzutnych 

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/groszki.htm

apteczno-kuchenna reakcja zegarowa 

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/apteczna

prawie wszystko o reakcji Landolta 

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/landolt.htm

wędrujące fale reaktywności chemicznej 

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/falereaktywnosci.htm

"kij dydaktyczny", skakanie przez poprzeczkę, model energii aktywacji, kataliza    http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm

reakcje oscylacyjne, modele fizyczne   http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/oscylacyjne

https://chemia.ug.edu.pl/wydzial_chemii/aktualnosci

15 i 16 października 2021 odbył się Piknik UG, (organizacyjnie niezbyt udany).

• "wytrysk ludwika" (powitanie) 
• "Znikający atrament".  Wykrywanie bardzo słabych kwasów fenoloftaleiną (sic!). CO₂ w atmosferze, spalanie tworzyw sztucznych (szczególnie PCV), smog 
• Typowa i nietypowa kinetyka chemiczna. Reakcja zegarowa Landolta, reakcja oscylacyjna Briggsa-Rauschera. Dlaczego powstają zjawiska oscylacyjne np. trzecia "fala" Covid, okresowe "gradacje" szkodników owadzich. Warunki powstania samoorganizacji chemicznej, analogie społeczne: ekspansja ekonomiczna i wojskowa w skali globalnej 
• Problem wody. Marnotrawstwo wody, jak nie powinno się płukać, ogłupiająca reklama wody butelkowanej, szkodliwość detergentów. Katalizatory międzyfazowe. "żywa" i "martwa" woda. Mit o "pamięci" wody - homeopatia 
• Żelatynowa galaretka i kiwi.  Dietetyczne mity. Kataliza. Synteza wody na katalizatorze palladowym "na zimno" (?) 
• Zależność: budowa cząsteczki - biologia. "słodkie - niesłodkie - gorzkie". Czy jesteśmy CHIRALNI ? 
• Aktynometr Parkera (szkodliwość opalania się, raki skóry, dziura ozonowa) - w razie pogody słonecznej w weekend... 
• "Ogniwo w ustach". Jak działa ogniwo elektrochemiczne. 
• Ogniwo i akumulator wodorowo-tlenowy; ogniwo paliwowe 
• Korozja elektrochemiczna stali 
• Chemiczne zabawy w kolory - nie tylko dla dzieci. Żółty + niebieski = ?. Niebieski + niebieski = ?  Gdzie jest fenoloftaleina?  
• Wypadki wybuchów. Eksplozje gazu ziemnego. Pożary oleju w kuchni. Pokaz wybuchu nadtlenku organicznego - terroryzm. 

Demonstracje wybuchowego zagrożenia gazem ziemnym, w godzinach 12.00  14.00  16.00 na terenie pobliskiego EkoParku. Poprzedzone trzykrotnym ostrzegawczym sygnałem dźwiękowym (pokaz jest drastyczny) 

TAMTEGO CYKLU POKAZÓW NIE DOKOŃCZYLIŚMY, BO WIOSNĄ 2020 EPIDEMIA SKUTECZNIE TO UNIEMOŻLIWIŁA. TERAZ PROGNOZY SĄ JESZCZE GORSZE... JEST WSTĘPNA PROPOZYCJA ZASTĄPIENIA ICH FORMĄ WIDEO. JEŚLI BĘDZIE TO REALNE, WIADOMOŚĆ POJAWI SIĘ W TYM MIEJSCU. ALE NIE NASTĄPI TO ZAPEWNE PRZED KOŃCEM ROKU. NA RAZIE (19.02.2001) SYTUACJA JEST BEZ ZMIAN...

18 października 2020 zmarła mgr Joanna Sicińska. W latach 1992-1998 Studentka naszego Wydziału. Prawdziwa pasjonatka nauczania chemii.  W ostatnich latach, nie będąc pracownikiem UG, włączyła się w współprowadzenie cyklu chemicznych pokazów na Wydziale Chemii. Swoim entuzjazmem, inwencją, ciepłem i talentem dydaktycznym wspierała kontynuowanie tych zajęć. 

5 października 2019     "CICER CHEMICUS CUM CAULE"  - PREZENTACJA PRZYKŁADOWYCH POKAZÓW ZAPLANOWANYCH NA CAŁY TRZYLETNI CYKL

• Próg energetyczny (kolor światła) w wybuchowej fotosyntezie HCl

• Prosty pomiar zawartości tlenu w powietrzu (wynik odczytu objętości na zakończenie: 81 ml czyli zawartość ok. 19% tlenu; ubytek być może to skutek intensywnego myślenia podczas zajęć...)

• Identyfikacja słabych kwasów (fenoloftaleiną), znikający atrament i kartka wyborcza

• Szkodliwość spalania odpadów plastików (PCV)

• W którym naczyniu jest fenoloftaleina?     

• żółte+ niebieskie = ? (mieszanie substraktywne barwników)  

• Świecenie singletowego tlenu, kolorowa chemiluminescencja TCPO, mieszanie addytywne świateł

• Aktynometr Parkera, promieniotwórczość soli uranu           

• Silnik MHD (magnetohydroelektrochemicznodynamiczny)   lub:    Ogniwo w ustach

• Nadnapięcie wydzielania wodoru;    oglądamy ścieżkę magnetyczną karty bankomatowej

• Modele dydaktyczne w chemii:  definicja mola i śruby z nakrętkami;   słaba czy mocna kawa?

• Dwie najdziwaczniejsze reakcje chemiczne: wodór z nadtlenku wodoru;    reakcja miedzi z czterochlorkiem węgla (nie zaprezentowane)

• Wybuchowe nadtlenki. Wybuchowość gazu ziemnego

• Korozja elektrochemiczna stali

• Zobaczyć "aromatyczność" (nie zaprezentowane)

Kilka bałamutnych opracowań internetowych

Samochód na wodę   http://educate-yourself.org/fe/fewaterasfuel28jan02.shtml  (wskaż błąd w opisie...)

Śmiertelna żywność z mikrofalówki  

http://humel.pl/2016/07/17/jedzenie-mikrofalowki-powolna-smierc-wlasne-zyczenie/#comment-977  

http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/Jedzenie%20z%20mikrofalowki (kopia z archiwum)

(czy potraficie wskazać 10 błędnych sformułowań?)

Toksyczny monotlenek dwuwodoru DHMO   http://chemfan.pg.gda.pl/Chemiczny_Hihot/Zakazac_DHMO.html 

Jak uzdatnić alkohol metylowy? (błędne sformułowanie kosztowało dziesiątki śmierci...)

„Żywa i martwa woda”;   woda butelkowa  (skuteczność reklamy)     

26 października 2019  NIETYPOWA KINETYKA  I cz: REAKCJE "ZEGAROWE"

• "piszcząca bomba wodorowa" (pokaz granic wybuchowości gazów);  przy okazji zaległe: niezwykła metoda otrzymywania wodoru z nadtlenku wodoru i formaliny; o metodzie algebraicznej zapisywania równań
• reakcja formalinowa
• F model hydrauliczny kinetyki chemicznej i reakcji "zegarowych"
• model dla dzieci: maszyna cukiernicza i mały smok...
• śledzenie postępu zasadowej hydrolizy t-BuCl (chlorku t-butylu) w obecności wskaźników pH   NOWOŚĆ
• reakcja Harcourta i jej wersja F apteczno-kuchenna
• reakcja miedziowo-cyjankowa ("wytrysk Ludwika")
• reakcja F Landolta i kilka z jej niezliczonych kolorowych kombinacji; nieliniowość, samopowielanie i autokataliza w reakcjach chemicznych. 

16 listopada 2019  NIETYPOWA KINETYKA II cz: USTALANIE  RÓWNOWAGI  CHEMICZNEJ  (STATYKA CHEMICZNA)

• F model hydrauliczny równowagi chemicznej

• mechanizm Prawa Równowagi Chemicznej - przyczyna zmiany barwy wskaźnika pH

• obserwujemy F Prawo Rozcieńczeń Ostwalda - rozcieńczanie roztworu Zieleni Bromokrezolowej.  Co to są Słabe Elektrolity?  ("słaby ocet", "mocny ocet" do ogórków)

• "błękitna kolba" (glukoza - błękit metylenowy / fenosafranina);  równowagi w roztworze cukru;  historie o srebrzeniu,  o błękitnokrwistych, sekciarzach i o siusianiu...

• "perlista woda sodowa", zobojętnianie wody sodowej, działanie anhydrazy węglanowej krwi

• przesuwanie równowagi dimeryzacji dwutlenku azotu

• jak wykrywa się bardzo słabe kwasy (fenoloftaleiną lub KI+ KIO₃) i bardzo słabe zasady (kompleks niklu z dwumetyloglioksymem)?

• czerwony mieszany wskaźnik do wstępnej klasyfikacji mocy kwasów (fenoloftaleina + p-nitrofenol)

• przesuwanie równowagi w wodnych roztworach chlorkowych kompleksów kobaltu i miedzi (chemiczny termometr

7 grudnia 2019 NIETYPOWA KINETYKA III cz: KATALIZA

• F modele działania katalizatora: skakanie przez poprzeczkę oraz zamek suwaka błyskawicznego

• wybuchowa synteza wody na kontakcie palladowym

• utlenianie amoniaku na kontakcie Cr₂O₃;  "fruwające świetliki" 

• F turystyczna kieszonkowa grzałka benzynowa do rąk (F https://www.youtube.com/watch?v=gkIel2UE8Nc)

• autokataliza i inhibicja podczas utleniania azotanami: dodanie utleniacza powoduje zablokowanie utleniania?  (etanol + kwas azotowy, samozapłon: azotan amonu + cynk)

• autokataliza w reakcji nadmanganianu z nadtlenkiem wodoru

• reakcja enzymatyczna (hydroliza skrobi amylazą śliny lub działanie katalazy); inne katalizatory rozkładu nadtlenku wodoru (MnO₂ , KI? , kompleks Cu - wytrysk Ludwika")

• sztuczny miód: hydroliza cukru katalizowana F kationitem sulfonowym (immobilizacja katalizatora)

• fotobromowanie węglowodorów

• krew: katalizator chemiluminescencji Luminolu

• autokataliza w reakcji chloranów z siarczynami

• zagadka: spalanie kostki cukru

1 lutego 2020   NIETYPOWA KINETYKA IV cz: ZJAWISKA SAMOORGANIZACJI W CHEMII, I NIE TYLKO... : REAKCJE OSCYLACYJNE - NAJNIEZWYKLEJSZE PROCESY CHEMICZNE

• F warunki powstania samoorganizacji, "termodynamiczne ZOO" - stany "głęboko niezrównoważone";  mnogie niestabilne stany ustalone;  nieliniowa dynamika
• modele oscylatorów: -solankowy, -elektryczny, -model A.Lotki, -ekologiczny http://www.youtube.com/watch?v=A2mnpSY3gBg -program komputerowy o lisach i królikach 
• intymne życie funkcji matematycznych, fraktale   http://www.matgimbolkow.ssl2.pl/jakze-piekne-fraktale/          http://blackhole.ovh.org/fraktale.php
• reakcja oscylacyjna Biełousowa oraz ew. Biełousowa-Żabotyńskiego
• reakcja Briggsa-Rauschera
• analogie społeczne: skłonność do zachowań grupowych, wojsko, globalna ekspansja polityczna i wojskowa, manipulacja społeczna. Meteorologia, praca serca...
• F pierścienie Lieseganga
• bijące "serce rtęciowe" (warunkowo; czasem się nie udaje...)
• zjawisko Bénarda (wersja chemiczna i fotochemiczna)
• F wędrujące kolorowe fale reaktywności chemicznej: reakcja Zaikina-Winfree
• wybuchowa reakcja oscylacyjna
• "błyskająca" reakcja oscylacyjna: utlenianie rodanków nadtlenkiem wodoru, katalizowane miedzią, w obecności Luminolu (NOWOŚĆ)
• analogie społeczne: zachowanie się struktur politycznych, wojskowych, tłumu sportowego...

        warto obejrzeć:

• http://www.youtube.com/watch?v=W1TMZASCR-I&feature=related    samosynchronizacja metronomów
• http://www.youtube.com/watch?v=Aaxw4zbULMs&feature=related j.w.
• http://www.youtube.com/watch?v=cWxgpWTWH_I&feature=related   szósty z 7 odcinków "Defilady" - filmu A.Fidyka o Korei Pn.
• http://www.youtube.com/watch?v=jzRXB9oWzjg   tak rodzi się fanatyzm polityczny... ("Kabaret", lata 30te w Niemczech)
• (żart)   http://www.youtube.com/watch?v=IVPS_3QBr74&feature=related   

29 lutego 2020   ZJAWISKA NA GRANICY FAZ, TRANSPORT SUBSTANCJI

• napięcie powierzchniowe (eter, kamfora, kwas fenylooctowy, aceton: jak wykryć cukrzycę u piwosza?)

• osmoza (błony żelazocyjankowe i krzemianowe, rzecz o kwaszonych ogórkach, napęczniałym jaju i rybach oceanicznych),

• dializa przez celofan (rozdział rodanku amonu i skrobi)

• substancje F  termochromowe (HgI₂, Cu₂HgI₄, Ag₂HgI₄, termochromia chloroniklanu dwuetyloamoniowego, termochromia napisu na butelce po piwie)

• tryboluminescencja kwasu N-acetyloantranilowego (i cukru)

• "katalizatory międzyfazowe": roztwór nadmanganianu w benzenie, katalizator Mąkoszy, etery koronowe

• pokaz sił odpychania F hydrofobowego "w stanie nieważkości"

• inhibitory i katalizatory reakcji w micelach  - reakcja z Fioletem Krystalicznym

• Fkationit sulfonowy: trudnorozpuszczalny m (ocny kwas (oraz anionit)

• F chromatografia flamastrów

proszę o przyniesienie różnych flamastrów (do zwrotu po zajęciach),szczególnie CZARNYCH i ZIELONYCH, oraz innych nietypowych, np. BEZBARWNYCH  http://www.youtube.com/watch?v=gzp2S0e9o8s

10 marca 2020 (wtorek, godz. 11.15 - 13.15) POKAZY CHEMICZNE Z OKAZJI DNIA WYDZIAŁU

proponuję moje retrospekcje (od 1963): jak kiedyś i dziś wygląda ilustracja pokazami chemicznymi: ówczesne moje fascynacje, ilustracja kilku chemicznych problemów mających społeczny zasięg - i kilku widowiskowych efektownych pokazów dydaktycznych.

łaskotanie piórkiem NI₃
zabawy z kolorowymi roztworami (w którym naczyniu jest fenoloftaleina?, palety barw CMYK i RGB)
wykrywanie bardzo słabych kwasów, "znikający atrament", problem CO₂
pokaz rozcieńczania słabego elektrolitu - Prawo Rozcieńczeń Ostwalda
reakcja zegarowa Landolta
reakcja oscylacyjna Briggsa-Rauschera lub wędrujące fale reaktywności - spójne zachowanie wielkich zbiorowisk
szkodliwość spalania tworzyw sztucznych - PCV
wybuch gazu ziemnego z tlenem - zagrożenie domowe
ogniwo w ustach
korozja elektrochemiczna żelaza - piękny pokaz skomplikowanego procesu
szkodliwość opalania się - aktynometr Parkera - dziura ozonowa
latarka chemiczna - szczawianowa oraz Luminol, ew wykrywanie plam krwi
czerwone świecenie singletowego tlenu
"jesteśmy chiralni" (test smakowy z L- i D-tryptofanem)
zobaczyć "aromatyczność" (kolorowe kompleksy CT z TCNE)
"wytrysk Ludwika"

ZWIĄZKI ADDYCYJNE:  KLATRATY, KOMPLEKSY Z PRZENIESIENIEM ŁADUNKU ("charge-transfer")  ZWIĄZKI CHEMICZNE BEZ WIĄZAŃ CHEMICZNYCH ?

• "czy jest miejsce dla gościa?" (klatraty mocznika z węglowodorami); klatrat: siarkowodór + hydrochinon

• komplesy CT z czterocyjanoetylenem (TCNE) czyli: F zobaczyć aromatyczność...

• konsumujemy F kompleksy CT (smacznego!)

• błękitny cocktail: sok pomidorowy + woda bromowa (tym razem bez konsumpcji...)

• rozwór jodu: brązowy czy fioletowy?

• wykrywanie związków organicznych zawierających tlen (kompleksy CT rodanku żelaza)

• MOED: wskaźnik polarności rozpuszczalników 

ZAKOŃCZYLIŚMY KOLEJNY CYKL OTWARTYCH SPOTKAŃ - POKAZÓW
ATRAKCYJNYCH, MAŁO ZNANYCH DOŚWIADCZEŃ CHEMICZNYCH 

6 października 2018   PREZENTACJA WYBRANYCH DOŚWIADCZEŃ O RÓŻNEJ TEMATYCE:   KINETYKA, FOTOCHEMIA, ELEKTROCHEMIA, GWAŁTOWNE REAKCJE, PARADOKSY CHEMICZNE, CHEMIA KUCHENNA...

• reakcja zegarowa „wytrysk Ludwika”, ew. reakcja "zegarowa" Landolta (i bajka o maszynie produkującej cukierki i małym smoku) 

• prosty pomiar zawartości tlenu w powietrzu

• spalamy świecę i wełnę stalową na wadze czyli podważamy Prawo Zachowania Masy? Wracamy do Teorii Flogistonu?

• "żółte + niebieskie = ?"  - jak konstruuje się paletę substraktywną barw CMYK . Czy wiemy skąd bierze się barwa mieszaniny?

• chemiluminescencja szczawianów  -  jak konstruuje się paletę addytywną barw RGB

• zabawy z fenoloftaleiną i innymi wskaźnikami, w którym naczyniu jest fenoloftaleina?

• Identyfikacja słabych kwasów (fenoloftaleiną), znikający atrament i kartka wyborcza

• toksyczne spalanie odpadów plastikowych PCV wobec Czerwieni Kongo.    Kwaśne deszcze - spalanie siarki

• modele dydaktyczne w chemii:  definicja mola i śruby z nakrętkami;   słaba czy mocna kawa?

• kolorowy światłomierz chemiczny (aktynometr Parkera) - opłakane skutki nadmiernego opalania się, solarium  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/aktynometr.htm

• reakcja oscylacyjna Briggsa - Rauschera i jej analogie społeczne

• wybuchowa synteza wody na katalizatorze Pd  

• silnik MHD (elektrochemicznomagnetohydrodynamiczny)      Ogniwo w ustach

• srebrzyste i złociste monety - z miedzianych (proszę przynieść miedziaki 1 centUSA lub 1,2,5 Eurocent).

• wybuchowe nadtlenki, nitrogliceryna. Wybuchowość gazu ziemnego

  Zagrożenie pożarowe w kuchni - płonący olej i woda  https://www.youtube.com/watch?v=9WAQcQuARU8 

  Kilka bałamutnych opracowań internetowych

  Samochód na wodę   http://educate-yourself.org/fe/fewaterasfuel28jan02.shtml  (wskaż błąd w opisie...)

  Śmiertelna żywność z mikrofalowki  

  http://humel.pl/2016/07/17/jedzenie-mikrofalowki-powolna-smierc-wlasne-zyczenie/#comment-977  

  (czy potraficie wskazać 10 błędnych sformułowań?)

  Toksyczny monotlenek dwuwodoru DHMO   http://chemfan.pg.gda.pl/Chemiczny_Hihot/Zakazac_DHMO.html 

  Jak uzdatnić alkohol metylowy? (błędne sformułowanie kosztowało dziesiątki śmierci...)

  „Żywa i martwa woda”;   woda butelkowa  (skuteczność reklamy)     

  etyka, polityka, reklama, terroryzm  - i chemia?

27 października 2018  FOTOCHEMIA I cz. FLUORESCENCJA, FOSFORESCENCJA, TRYBOLUMINESCENCJA.  (bardzo proszę o przyniesienie na spotkanie próbek różnych banknotów, dokumentów, oraz barwnej fluoryzującej konfekcji np. sportowej)

• fluorescencja węglowodorów i barwników organicznych, zależność od stężenia (jak bada się przebieg wód podziemnych?)

• F czerwona fluorescencja zielonego chlorofilu ,

• F fluorescencja związków uranu

• działanie wybielacza optycznego proszku do prania

• "świat w ultrafiolecie": identyfikacja przedmiotów, F systemy zabezpieczenia banknotów i dokumentów, fluorescencja wnętrza oczu, fluorescencja białek

• obserwacja w UV parowania rtęci, przy częstotliwościach rezonansowych; amalgamat w zębie, stłuczony termometr.  "Dziura ozonowa"       http://www.youtube.com/watch?v=JABbofwD3MI      http://www.youtube.com/watch?v=9ylnQ-T7oiA

• fluorescencja defektów sieci krystalicznej KCl domieszkowanego SbCl₃

• fluorescencyjne wskaźniki pH (chinina, naftole)

• fosforescencja w niskich temperaturach, wysokotemperaturowa fosforescencja barwników w szkliwach i na innych matrycach, świecenie białka

• tryboluminescencja kwasu N-acetyloantranilowego oraz cukru

• termofluorochromia kompleksów pirydynowych jodku miedziawego http://www.youtube.com/watch?v=8jDFx7yeBvw

• termofluorochromia i tryboluminescencja kompleksu pirydyny i trójfenylofosfiny z rodankiem miedziawym

• ciekły  azot - w miarę pozostałego czasu

1 grudnia 2018   FOTOCHEMIA II cz. (CHEMILUMINESCENCJA - świecenie podczas reakcji chemicznych, na zimno)

• prosty sposób otrzymywania białego fosforu, świecenie białego fosforu, sporządzanie zawiesiny fosforu w wazelinie,  F świecenie par fosforu

• świecenie podczas utleniania pirogalolu

• czerwone świecenie wzbudzonego (singletowego) tlenu gazowego
  http://www.youtube.com/watch?v=vMi8kKXgshk     http://www1.chem.leeds.ac.uk/delights/texts/expt_27.html  dwubarwna chemiluminescencja Luminol + singletowy tlen

• chemiluminescencja Luminolu:

aktywatory świecenia
śledzenie przebiegu korozji miedzi
identyfikacja plam krwi
reakcja zegarowa "z błyskiem"
intensywne świecenie Luminolu w DMSO

• chemiluminescencja szczawianów: chlorku oksalilu   Cl OC-CO Cl  i  TCPO

• wysokowydajna chemiluminescencja: F chemiczna latarka , promocja oświetlaczy chemicznych firmy Omniglow

• mieszanie świateł: paleta RGB   (niebieski + żółty = ???)  F http://www.youtube.com/watch?v=tItOOpyJP5k   

• bioluminescencja bakterii  (warunkowo)

• reakcja oscylacyjna z błyskami

• pomarańczowe świecenie siloksenu utlenianego KMnO₄  (świeżo zsyntezowany - nowość)

26 stycznia 2019    FOTOCHEMIA III cz.  (REAKCJE FOTOCHEMICZNE)

• fotobromowanie węglowodorów nasyconych (wersja niekłopotliwa, bez bromu !?)
• wybuchowa  fotosynteza chlorowodoru, wprowadzenie do fizyki kwantowej...
• mity o promieniowaniu.   http://humel.pl/2016/07/17/jedzenie-mikrofalowki-powolna-smierc-wlasne-zyczenie/ : typowa publikacja z Netu, będąca nieprawdopodobnym zbiorem nieprawdziwych stwierdzeń; czy potraficie wskazać 10 najbardziej nieprawdziwych?
• F  sitodruk: polimeryczne emulsje chromianowe; fotochemia i polityka...
• światłoczułość układu: Fe³⁺ / C₂O₄²⁻  aktynometr Pakera (fotografia na galaretce; chemiczny światłomierz, przestroga przed opalaniem)
• pomiar promieniowania preparatu F  uranu (warunkowo)
• F  światłoczułość soli dwuazoniowych, papiery do azotypii (kopiowania)
• chemiczna fotografia srebrowa cz-b.:  negatyw czy pozytyw ?
• srebrowa fotografia kolorowa: synteza barwnika podczas wywoływania z         komponentem barwy (patent KODAK), zasada "tripaku", o mieszaniu barwników - palety CMYK
• opis addytywnej (RGB) fotografii kolorowej AUTOCHROME, z mąką kartoflaną (komercyjnej, z 1903 roku !)
• tonowanie cz-b. obrazu srebrowego

2 marca 2019    KWASY, ZASADY, WSKAŹNIKI pH

• definicje kwasów, zasad, wskaźników pH; czy kwasy są wodorotlenkami?  "oksygenium"
•  F  wykrywanie bardzo słabych kwasów: Fenoloftaleiną czy Oranżem Metylowym?;   test jodan-jodek;   rozpuszczalność w NaOH lub NaHCO₃ ;   zabawka "znikający atrament"
• wykrywanie bardzo słabych zasad: równowaga Ni²⁺ - dwumetyloglioksym; Fiolet Krystaliczny w roztworach niewodnych, zasadowość wody i eteru, rozpuszczalność w kwasach
• Fenoloftaleina: bezbarwna w stężonych zasadach? Bezbarwny zasadowy roztwór Fenoloftaleiny po dodaniu kwasu staje się czerwony (? sic!)
• wskaźnik mieszany do ustalania przybliżonej mocy kwasu, wskaźnik uniwersalny,  F "kap"
• zabawa w kolory z wskaźnikami, stechiometria miareczkowania metodą obrazkową - dla przedszkolaków
• bufory pH
•  F Prawo Rozcieńczeń Ostwalda po prostacku: jak dysocjują słabe kwasy?
• pokaz szkodliwości spalania śmieci - kwaśne spaliny PCV i Czerwień Kongo
•   F pechowa jednostka: "pH"...  trudne pomiary pH wody w akwarium
• niezwykłe i użyteczne właściwości nierozpuszczalnych mocnych kwasów ( F kationit sulfonowy);  dodanie zasady powoduje zakwaszenie roztworu?
• zasada doboru wskaźnika w miareczkowaniu  F alkacymetr.

20 marca 2019 (środa, sala D1) godz. 13-15  POKAZY Z OKAZJI DNIA OTWARTEGO WYDZIAŁU

• pokaz może się przedłużyć, nie wszystkie doświadczenia zdążymy wykonać, można mailowo "zarezerwować" szczególnie interesujące

• Salut okolicznościowy- "wytrysk Ludwika"

• nadnapięcie wydzielania cynku (F"złociste i srebrzyste" monety - z miedzianych); proszę o przyniesienie miedzianych monet 1 UScent lub eurocent

• inne reakcje zegarowe: F Landolta,  reakcja oscylacyjna Briggsa-Rauschera, Fkolorowe wędrujące fale reaktywności chemicznej; zachowanie zbiorowisk w stanie stresu (analogia ze zbiorowymi zachowaniami tłumu, manipulowania zbiorowiskami, zagrożenia militarną i polityczną ekspansją)

• chemia i terroryzm - nadtlenek acetonu - Fmateriał wybuchowy z Internetu; wybuchowość nitrogliceryny, trotylu

• zagrożenia domowe: wybuch gazu ziemnego z powietrzem, gaszenie wodą płonącego oleju

• wybuchowa synteza wody na katalizatorze Pd (samochód na wodór, samochód na wodę, samochód elektryczny)

• "bomba" wodorowa i piszczałka wodorowa
• zanieczyszczenie środowiska,F wykrywanie słabych kwasów (CO2) „znikający atrament”. efekt cieplarniany, o szkodliwości spalania tworzyw sztucznych (PET, PCV), marnotrawstwo energii i wody w życiu codziennym - Fjak płukać naczynia? ; ogłupiająca reklama, bałamutne rewelacje internetowe; żywa i martwa woda, śmiercionośna żywność z mikrofalówki itd
• zagrożenie światłem, problem chemicznego następstwa naświetlania (F aktynometr Parkera - chemiczny światłomierz) przyczyny lawinowego wzrostu zachorowań na raki skóry

• UV: czerwony chlorofil, system zabezpieczenia banknotów, biletów. FCzytanie ścieżek magnetycznych kart bankowych

• wykrywanie krwi FLuminolem

• mieszanie barwników

• Fchemiluminescencja szczawianów (TCPO), paleta RGB

• ogniwo galwaniczne w ustach

• świeca dymna

30 marca 2019   REAKCJE ENZYMATYCZNE

• Fenoloftaleina: bezbarwna w stężonych zasadach? Bezbarwny zasadowy roztwór Fenoloftaleiny po dodaniu kwasu staje się czerwony (? sic!) - zaległe z poprzedniego pokazu.
• dlaczego niektóre reakcje chemiczne są powolne? (dwa mechanizmy katalizy)
• proteaza kiwi (aktynidyna) oraz enzymatycznego proszku do prania
• amylazy śliny, "guma arabska - imit.",  trucizny enzymów
• katalaza kartofla
• F peroksydaza chrzanu lub pietruszki
• F oksydaza polifenolowa jabłka, kompleksy charge-transfer żywności, skąd w naszym organizmie bierze się toksyczny nadtlenek wodoru?
• F oksydaza glukozowa (oznaczanie glukozy w moczu, pakiety antyoksydacyjne)
• F ureaza pestek dyni lub soi
• anhydraza węglanowa krwi (niezwykły przebieg zobojętnienia wody sodowej)
• Błękit Metylenowy - "P.O. enzymu" w chorobach krwi i zatruciach

13 kwietnia 2019  CHEMIA "KUCHENNA"  oraz   REAKCJE "INNE" (ostatnie spotkanie w tej części programu)

• chemia "kuchenna" w dydaktyce: śruby i nakrętki czyli obliczenia stechiometryczne; słona zupa czyli stężenie i ilość substancji w roztworze; bajka o Kopciuszku czyli zasada dializy
• dezinformacja-reklama w życiu codziennym
• marnotrawstwo i ekstrakcja czyli jak nie należy płukać...
• zwilża - nie zwilża
• proszek do pieczenia ("sól rogu jeleniego") i piłka tenisowa czyli ogrzewanie soli amonowych
• słodkie - niesłodkie
• odczyn wody wodociągowej, wody po przegotowaniu, odczyn wody sodowej, kolorowa surówka z kapusty
• rozniecanie ognia
• śmiertelne zagrożenie w kuchni - smażenie frytek na oleju...
• paradoks tlenowy korozji (czyli dlaczego zapiekają się śruby...)
• krótki egzamin: wybielacz optyczny, fluoresceina w C.O.
• wywabianie plam
• zagrożenie wybuchowe gazem ziemnym

• "piszczałka wodorowa" (+ dyskusja o metodach otrzymywania wodoru + siła nośna balonu z H₂ i He... czyli "ilorazy czy różnice"?)
• pomiar masy cząsteczkowej gwizdkiem
• wolne rodniki (dwutlenek azotu, anionorodniki i kationorodniki naftalenu naftalenu, antracenu; ketyle)
• uwadnianie Co²⁺ (chemiczny termometr)
• właściwości magnetyczne MnO₂ , błękitu pruskiego i Fe₃O₄ ; oglądamy karty magnetyczne; "magnetyczny urok" dolarów USA  $
• zapach:  pochodne siarkowe i azotowe;  "pecunia non olet" - rozpoznawanie metali po zapachu;   policyjne środki łzawiące: omega-chloroacetofenon, inne "pachnidła"  

KOLEJNY CYKL OTWARTYCH SPOTKAŃ - POKAZÓW ATRAKCYJNYCH, MAŁO ZNANYCH DOŚWIADCZEŃ CHEMICZNYCH   ZOSTAŁ ZAKOŃCZONY.

7 października 2017    PREZENTACJA WYBRANYCH DOŚWIADCZEŃ O RÓŻNEJ TEMATYCE:   KINETYKA, SAMOORGANIZACJA, FOTOCHEMIA,  PRZEMIANY FAZOWE, GWAŁTOWNE REAKCJE, PARADOKSY CHEMICZNE, CHEMIA KUCHENNA...

• reakcja "zegarowa" Landolta (i bajka o maszynie produkującej cukierki i małym smoku)  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/landolt.htm
• skuteczność działania kontaktu palladowego (wybuchowa synteza wody), katalityczna turystyczna grzałka benzynowa na jesień  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm
• reakcja oscylacyjna Briggsa - Rauschera i jej analogie społeczne http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/oscylacyjne
• kolorowy światłomierz chemiczny (aktynometr Parkera) - opłakane skutki nadmiernego opalania się, solarium  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/aktynometr.htm
• dlaczego niektóre grzyby po zerwaniu - niebieszczeją? (kompleksy charge-transfer, cocktail sok pomidorowy + woda bromowa)

• "żółte + niebieskie = ?"  - jak konstruuje się paletę barw CMYK
• zabawy z fenoloftaleiną http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kwasyizasady    http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/fenoloftaleina i innymi wskaźnikami
• toksyczne spalanie odpadów plastikowych
• chemiluminescencja szczawianów  -  jak konstruuje się paletę barw RGB http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/chemiczna%20latarka.htm
• chemiczny kolorowy termometr http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/termochromia (zrezygnowano)
• "wytrysk Ludwika"
• czerwone świecenie singletowego tlenu
• inne (pomiar masy cząsteczkowej gazów gwizdkiem)...

4 listopada 2017   wyjątkowo w sali D101  I piętro  M GWAŁTOWNE REAKCJE W PRACY CHEMIKA    I CZĘŚĆ

• bezpieczeństwo pracy w chemii: stężone kwasy i zasady, woda amoniakalna, utleniacze i reduktory, egzotermiczna kataliza i autokataliza, fizyczny czynnik kształtu naczynia, problem zwiększenia skali reakcji, butle ze sprężonym gazem, implozje, palne pary w lodówce, pechowe demonstracje, suszenie rozpuszczalników, resztki samozapalnych substancji, ochrona oczu i ubrania, specyficzne zagrożenie - siarczki dwuazoniowe, reakcja DMSO z kwasem nadchlorowym, wybuchowe nadchlorany zasad organicznych, ultrafiolet, nietypowe trucizny, DMSO jako czynnik wspomagający wchłanianie, zabójcza maszyna: autotransformator...

• zwęglanie kwasem siarkowym i pięciotlenkiem fosforu

• zapłon nadmanganianem (gliceryny i alkoholu) i chloranem (białego fosforu)

• reakcja kwasu nadchlorowego z dwumetylosulfotlenkiem

• łaskoczemy piórkiem trójjodek azotu...

• rozkład nadtlenku wodoru, wybuchowe nadtlenki organiczne

• reakcje metali z wodą: amalgamowany glin i ciekły stop sodu z potasem,  FRH = Flameless Ration Heater http://en.wikipedia.org/wiki/Flameless_ration_heater 

• synteza wody na katalizatorze palladowym, utlenianie amoniaku na katalizatorze chromowym   

• rozkład dwuchromianu amonu

• wybuchowa reakcja fotochemiczna (synteza chlorowodoru)

• reaktywność "napiętych" węglowodorów cyklicznych:  α-pinen (terpentyna) + jod

• "wytrysk Ludwika"

• zagrożenie wybuchowe gazem ziemnym

13 stycznia 2018,  M   GWAŁTOWNE REAKCJE CHEMICZNE  II CZĘŚĆ (PIROTECHNIKA)

• bezpieczeństwo pracy w pirotechnice (typowe błędy)
• zagrożenie domowe pożarem, wybuchem lub zatruciem  https://www.youtube.com/watch?v=V5X-mO_WRkU
• "piro" - barwienie płomienia, barem czy borem?
• dlaczego proch bezdymny jest czarny ?
• czarny proch czarny (dymny), proch żółty...
• utlenianie azotanami: HNO₃ + etanol (autokataliza i inhibicja);   zapłon azotan amonu + cynk
• chlorany i dwutlenek chloru, napęd rakietowy nadchloranem amonu  http://www.youtube.com/watch?v=OnoNITE-CLc&feature=relatedv       http://www.youtube.com/watch?v=Z-GivwKsBJY
• niebezpieczny czerwony fosfor ? samozapłon białego fosforu
• zagrożenie pożarowe tlenem
• wybuchowe właściwości trotylu, azydków, acetylenków
• mieszaniny dymotwórcze
• wybuchowe nadtlenki, nadtlenek benzoilu + anilina
• nitrogliceryna
• eksplozja gazu ziemnego
• wybuchowa reakcja oscylacyjna

odsyłam także do opisu:  www.tomek.strony.ug.edu.pl/wybuchy.htm

17 lutego 2018    ELEKTROCHEMIA:  PROCESY WYMUSZONE (czyli elektroliza)

• kilka modeli dydaktycznych związanych z pojęciami: napięcie, natężenie prądu, opór obwodu; moc i praca prądu (za co płacimy rachunki); anoda, katoda; prostownik, transformator, przewód fazowy i zerowy, ogniwo jako pompa ssąco-tłocząca... 
• co to jest elektroliza? (bajka o kurczątkach i kaczuszkach), prądy błądzące czyli o wyścigach pływackich z wyspą w nurcie rzeki), elektroliza a elektroforeza
• wskaźniki biegunowości prądu stałego
• drugie prawo Faradaya (elektroliza Na₂SO₄), jednożyłowa linia przesyłowa przez morze; dwa elektrolizery, kulometr chemiczny, zdelegalizowana jednostka: F gramorównoważnik,
• elektroliza prądem zmiennym; zanieczyszczona woda destylowana ?
• F "żywa woda", "martwa woda"  
• prostownik elektrolityczny z puszki aluminiowej
• synteza elektrolityczna węglowodorów Kolbego (etanu)
• siła Lorentza podczas elektrolizy  (silnik magneto-elektrochemiczno-hydrodynamiczny, czyli napęd okrętu Czerwony Październik)

  Zaplanowany program był nie do zrealizowania, poniższe zostaną włączone do kolejnego spotkania

• elektroliza H₂O₂ ; paradoks: czy Prawo Faradaya ma tu zastosowanie? (tylko omówienie)
• elektrografia:  nieniszcząca błyskawiczna analiza stopów Cu Ni Fe
• synteza elektrolityczna podchlorynu, chloru (przy okazji czerwona chemiluminescencja singletowego tlenu), mieszaniny piorunującej oraz wybuchowa fotosynteza HCl .
• siła Lorentza podczas elektrolizy  (silnik magneto-elektrochemiczno-hydrodynamiczny, czyli napęd okrętu Czerwony Październik)

3 MARCA 2018   g. 11.00  ELEKTROCHEMIA cd - PROCESY WYMUSZONE (dokończenie),
ELEKTROCHEMIA  - PROCESY SAMORZUTNE

• zimowe aktualności: lód + NaCl i pieski.       Chemiczna grzałka katalityczna.
• elektroliza H₂O₂ ; paradoks: czy Prawo Faradaya ma tu zastosowanie? Kulometr chemiczny. 
• elektrografia:  nieniszcząca błyskawiczna analiza stopów Cu Ni Fe
• synteza elektrolityczna podchlorynu, chloru (przy okazji czerwona chemiluminescencja singletowego tlenu) lub mieszaniny piorunującej i fotosynteza HCl .
• elektroforeza CuCrO₄
• siła Lorentza podczas elektrolizy  (silnik magneto-elektrochemiczno-hydrodynamiczny, czyli napęd okrętu Czerwony Październik)

• "wstrząsająca" elektrochemia (niewykluczone kontakty cielesne); "żywy mostek"  z Widzów …)
• stos elektryczny Volty (z monet)
• ogniwo cynkowo-powietrzne lub glinowo-powietrzne

                Do obejrzenia...
https://www.youtube.com/watch?v=OcGWbt1mcrc  ogniwo cynkowo-powietrzne
https://www.youtube.com/watch?v=8Q_yIhiKboE   ogniwo aluminium -powietrzne
https://www.youtube.com/watch?v=ITzAZFYFo_0   j.w.
https://www.youtube.com/watch?v=rIdPfDHeROI  stos Volty z monet
https://www.youtube.com/watch?v=zbUPjHHml1E  rtęć i aluminium
https://www.youtube.com/watch?v=Z7Ilxsu-JlY   j.w.
 

20 marca 2018 (wtorek) godz. 12.30-14.30 sala D1  DZIEŃ OTWARTY WYDZ. CHEMII UG

POKAZY - ILUSTRACJA  CHEMICZNA  KILKUNASTU  WAŻNYCH PROBLEMÓW  CYWILIZACYJNYCH  I  SPOŁECZNYCH:

• zanieczyszczenie środowiska, Fwykrywanie słabych kwasów (CO₂) „znikający atrament”. efekt cieplarniany, o szkodliwości spalania tworzyw sztucznych (PET, PCV), marnotrawstwo energii i wody w życiu codziennym - Fjak płukać naczynia?…

• zagrożenie światłem, problem chemicznego następstwa naświetlania (Faktynometr Parkera - chemiczny światłomierz) przyczyny lawinowego wzrostu zachorowań na raki skóry (i szerzej - o fascynacji "nowym i postępowym" oraz postawą konsumpcyjną)

• promieniotwórczość soli uranu (Fmoje subiektywne kontrowersyjne zdanie o energetyce jądrowej...)

• niebezpieczeństwa w gospodarstwie domowym: zagrożenie wybuchowe i trujące gazem ziemnym, płonący olej i woda, pożary mieszkań

• źródła energii, przesyłanie energii, przenośne źródła energii, problem ze skonstruowaniem wydajnego akumulatora do napędu samochodu (na przykładzie Fakumulatora wodorowo-tlenowego oraz akumulatora cynkowo-bromowego). Czy to dobrze, że istnieją takie trudności w nowych technologiach energetycznych?

• Fkorozja żelaza, rola soli, zabezpieczenie przeciwkorozyjne, paradoks tlenowy

• terroryzm - nadtlenek acetonu - Fmateriał wybuchowy z Internetu

• wykrywanie fałszerstw - systemy zabezpieczenia Fza pomocą UV, systemy ścieżek magnetycznych, Fsrebrne i złote monety z miedzianych (proszę o przyniesienie bilonu eurocentowego lub US-centowego - w celu transformacji w złoto); reklamowa manipulacja i oszustwo

• zachowanie zbiorowisk w stanie stresu (Freakcje samoorganizacji Briggsa-Rauschera oraz wędrujące fale reaktywności chemicznej). Analogia ze zbiorowymi zachowaniami tłumu, problem światopoglądowy... manipulowanie zbiorowiskami, zagrożenia militarną i polityczną ekspansją

• po co badać budowę cząsteczek i mechanizmy reakcji? Zależność: budowa – działanie. Jak utracono, a potem - odzyskano, penicylinę...

• stare i nowe zabobony w internecie: "Fżywa i martwa woda"; "pamięć wody", "terapia" woda utlenioną, samochód na wodę; nieuctwo chemiczne (alkohol metylowy;  dlaczego metan jest wybuchowy?;   "mocna kawa", wielkości intensywne [różniczkowe] i ekstensywne [całkowe];   aniony są "niedobre", a kationy - "dobre?")

Kilka wyjątkowo bałamutnych opracowań internetowych

Śmiertelna żywność z mikrofalówki !

http://humel.pl/2016/07/17/jedzenie-mikrofalowki-powolna-smierc-wlasne-zyczenie/#comment-977  

(czy potraficie wskazać 10 błędnych sformułowań?)

Żyją długo i zdrowo, bo łykają elektrony !    http://www.zyciekalisza.pl/?str=61,89&id=36822  

Toksyczny monotlenek dwuwodoru DHMO - żart   http://chemfan.pg.gda.pl/Chemiczny_Hihot/Zakazac_DHMO.html 

Samochód na wodę - inteligentny żart  http://educate-yourself.org/fe/fewaterasfuel28jan02.shtml  (wskaż błąd w opisie...)

Jak powstają kolory? Barwa w drukarce i kineskopie (i chemii - chemiczne żarty...)

24 marca g.11.00  ELEKTROCHEMIA III cz  - PROCESY SAMORZUTNE

• PANI (polianilina ) - jednowymiarowy półprzewodnik organiczny
• magnesy nowej generacji (neodymowe); magnetyzm różnych tlenków żelaza, manganu, paramagnetyzm CoCl₂ x aq, "magnetyczny urok U$dolarów", oglądamy zapis ścieżek karty bankomatowej i telefonicznej, prądy wirowe wywołane magnesem neodymowym,    łamigłówka o dwóch sztabkach...
• pulsujące serce rtęciowe (warunkowo, ew. nagranie filmowe)

• reakcja redoks na sposób chemiczny i elektrochemiczny (rola przewodnictwa jonowego)
• nadnapięcie wydzielania wodoru: Zn - Cu - Pt;
• F złociste i srebrzyste monety - z miedzianych (proszę przynieść monety 1 cent USA lub eurocentówki)
• niezwykła reaktywność amalgamowanego glinu i brak reaktywności amalgamowanego cynku
• srebro F wypiera wodór z kwasów ?
• korozja żelaza w odczynniku F ferroksylowym; obszary katodowe i anodowe, rola stresu mechanicznego; ochrona - protektory katodowe, paradoks tlenowy korozji  (czyli: jak przeciąć żyletkę za pomocą gumki?)
• dlaczego tak trudno zbudować nowy, wydajny akumulator do napędu samochodów?  (akumulator wodorowo-tlenowy oraz bromowo-cynkowy)

              Do obejrzenia...
https://www.youtube.com/watch?v=4VGACLNfZ8s   lewitacja nadprzewodnika
https://www.youtube.com/watch?v=IFv4VOrWecI   lewitacja pirolitycznego grafitu 
https://www.youtube.com/results?search_query=uncommon+magnet+tricks+-+eddy+currents  zabawy z silnym magnesem
https://www.youtube.com/watch?v=0t8yDnyOaQ8   ostrożnie z magnesami neodymowymi!

14 kwietnia   MODELE FIZYCZNE PROCESÓW CHEMICZNYCH  (może być szczególnie przydatne dla osób zajmujących się dydaktyką chemii, zapraszam PT Nauczycieli chemii...)

• potencjał redox, srebro ruguje wodór z kwasów?
• śruby i nakrętki   (definicja mola, obl. stechiometryczne,  skręcalność optyczna roztworu enancjomeru)     www.tomek.strony.ug.edu.pl/mol.htm      www.tomek.strony.ug.edu.pl/aktywnosc-optyczna.htm
• słona zupa  (stężenie molowe a liczba moli)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/slona.htm
• jak przedszkolakom wytłumaczyć stechiometrię reakcji zobojętnienia
• groszki i kasza  (kontrakcja)    www.tomek.strony.ug.edu.pl/ziarenka.htm
• bajka o Kopciuszku  (dializa)
• wypływająca woda  (kinetyka chemiczna), model reakcji zegarowych (o maszynie produkującej cukierki i żarłocznym małym smoku)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/kinetyka.htm
• ciecz w U-rurce  (równowaga chemiczna)    www.tomek.strony.ug.edu.pl/rownowaga.htm
• oscylator solankowy, króliki i lisy, zachowanie tłumu  (oscylacje chemiczne, samoorganizacja przestrzenna)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/oscylacyjne
• potrząsanie groszkami (entropia i kryterium samorzutności)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/groszki.htm
• jak kurczaczki przebywają rzeczkę (elektroliza)
• skakanie przez kijek  (energia aktywacji w reakcji katalizowanej)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm
• suwak zamka błyskawicznego  (efekt steryczny katalizatora)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm

• "seks" elektronów (żart...)  (tworzenie wiązania atomowego, reaktywność rodników)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/primaaprilisowe.htm

• potrząsanie choinką (spektroskopia w podczerwieni)
• napięcie, natężenie prądu, opór obwodu; moc i praca prądu (za co płacimy rachunki); anoda, katoda; elektroliza, elektroforeza; prostownik, transformator, przewód fazowy i zerowy...   
• dydaktyka w wydaniu księdza Józefa Tischnera (nie całkiem cenzuralne)...  
• o pewnym modelu zapisywania równań chemicznych

ZAKOŃCZYLIŚMY CYKL POKAZÓW ZAPLANOWANYCH NA 2016/2017

8 października 2016     "CICER CHEMICUS CUM CAULE"  - PREZENTACJA PRZYKŁADOWYCH POKAZÓW ZAPLANOWANYCH NA CAŁY TRZYLETNI CYKL

Prosty pomiar zawartości tlenu w powietrzu

Identyfikacja słabych kwasów (fenoloftaleiną), znikający atrament i kartka wyborcza

Szkodliwość spalania PCV

W którym naczyniu jest fenoloftaleina?     żółte+ niebieskie = ? (mieszanie substraktywne barw)  

Świecenie singletowego tlenu, kolorowa chemiluminescencja TCPO, mieszanie addytywne świateł

Wybuchowa synteza wody na katalizatorze Pd  

Aktynometr Parkera, promieniotwórczość soli uranu           

Reakcja zegarowa „wytrysk Ludwika”

Silnik MHD (elektrochemicznomagnetohydrodynamiczny)      Ogniwo w ustach

Nadnapięcie wydzielania wodoru;    oglądamy ścieżkę magnetyczną karty bankomatowej

Modele dydaktyczne w chemii:  definicja mola i śruby z nakrętkami;   słaba czy mocna kawa?

Dwie najdziwaczniejsze reakcje chemiczne: wodór z nadtlenku wodoru;    reakcja miedzi z czterochlorkiem węgla

Wybuchowe nadtlenki. Wybuchowość gazu ziemnego

Kilka bałamutnych opracowań internetowych

Samochód na wodę   http://educate-yourself.org/fe/fewaterasfuel28jan02.shtml  (wskaż błąd w opisie...)

Śmiertelna żywność z mikrofalowki  

http://humel.pl/2016/07/17/jedzenie-mikrofalowki-powolna-smierc-wlasne-zyczenie/#comment-977  

(czy potraficie wskazać 10 błędnych sformułowań?)

Toksyczny monotlenek dwuwodoru DHMO   http://chemfan.pg.gda.pl/Chemiczny_Hihot/Zakazac_DHMO.html 

Jak uzdatnić alkohol metylowy? (błędne sformułowanie kosztowało dziesiątki śmierci...)

„Żywa i martwa woda”;   woda butelkowa  (skuteczność reklamy)     

etyka, polityka, reklama, terroryzm  - i chemia?

5 listopada 2016    NIETYPOWA KINETYKA  I cz:  REAKCJE "ZEGAROWE"

• czerwona chemiluminescencja tlenu singletowego (zaległe)
• "piszcząca bomba wodorowa" (pokaz granic wybuchowości gazów)
• reakcja formalinowa
• F model hydrauliczny kinetyki chemicznej i reakcji "zegarowych"
• model dla dzieci: maszyna cukiernicza i mały smok...
• reakcja Harcourta i jej wersja F apteczno-kuchenna
• reakcja miedziowo-cyjankowa ("wytrysk Ludwika")
• reakcja F Landolta i jej niezliczone kolorowe kombinacje; nieliniowość, samopowielanie i autokataliza w reakcjach chemicznych. 

3 grudnia 2016   NIETYPOWA KINETYKA II cz: USTALANIE  RÓWNOWAGI  CHEMICZNEJ  (STATYKA CHEMICZNA)

• F model hydrauliczny równowagi chemicznej
• mechanizm Prawa Równowagi Chemicznej - przyczyna zmiany barwy wskaźnika pH
• obserwujemy F Prawo Rozcieńczeń Ostwalda - rozcieńczanie roztworu Zieleni Bromokrezolowej.  Co to są Słabe Elektrolity?  ("słaby ocet", "mocny ocet" do ogórków)
• "błękitna kolba" (glukoza - błękit metylenowy / fenosafranina);  równowagi w roztworze cukru;  historie o srebrzeniu,  o błękitnokrwistych, sekciarzach i o siusianiu...
• "perlista woda sodowa", zobojętnianie wody sodowej, działanie anhydrazy węglanowej krwi
• przesuwanie równowagi dimeryzacji dwutlenku azotu
• jak wykrywa się bardzo słabe kwasy (fenoloftaleiną lub KI+ KIO₃) i bardzo słabe zasady (kompleks niklu z dwumetyloglioksymem)?
• przesuwanie równowagi w wodnych roztworach chlorkowych kompleksów kobaltu i miedzi (chemiczny termometr)

14 stycznia 2017    NIETYPOWA KINETYKA III cz: KATALIZA

•  F model działania katalizatora: skakanie przez poprzeczkę oraz zamek suwaka błyskawicznego

• wybuchowa synteza wody na kontakcie palladowym

• utlenianie amoniaku na kontakcie Cr₂O₃;  "fruwające świetliki" (niezrealizowano...)

• F turystyczna kieszonkowa grzałka 

benzynowa do rąk (F https://www.youtube.com/watch?v=gkIel2UE8Nc)

• autokataliza i inhibicja podczas utleniania azotanami: dodanie utleniacza powoduje zablokowanie utleniania?  (etanol + kwas azotowy, samozapłon: azotan amonu + cynk)

• autokataliza w reakcji nadmanganianu z nadtlenkiem wodoru

• reakcja enzymatyczna (hydroliza skrobi amylazą śliny lub działanie katalazy); inne katalizatory rozkładu nadtlenku wodoru (MnO₂ , KI? , kompleks Cu - wytrysk Ludwika")

 

• sztuczny miód: hydroliza cukru katalizowana F  kationitem sulfonowym (immobilizacja katalizatora)

• fotobromowanie węglowodorów

• krew: katalizator chemiluminescencji Luminolu

• autokataliza w reakcji chloranów z siarczynami

• zagadka: spalanie kostki cukru

4 lutego 2017 NIETYPOWA KINETYKA IV cz: ZJAWISKA SAMOORGANIZACJI W CHEMII, I NIE TYLKO... : REAKCJE OSCYLACYJNE - NAJNIEZWYKLEJSZE PROCESY CHEMICZNE

• utlenianie amoniaku na kontakcie Cr₂O₃;  "fruwające świetliki" (niezrealizowano zeszłym razem...)
• F warunki powstania samoorganizacji, "termodynamiczne ZOO" - stany "głęboko niezrównoważone";  mnogie niestabilne stany ustalone;  nieliniowa dynamika
• modele oscylatorów: -solankowy, -elektryczny, -model A.Lotki, -ekologiczny http://www.youtube.com/watch?v=A2mnpSY3gBg -program komputerowy o lisach i królikach 
• intymne życie funkcji matematycznych, fraktale   http://www.matgimbolkow.ssl2.pl/jakze-piekne-fraktale/          http://blackhole.ovh.org/fraktale.php
• reakcja oscylacyjna Biełousowa oraz ew. Biełousowa-Żabotyńskiego
• reakcja Briggsa-Rauschera
• analogie społeczne: skłonność do zachowań grupowych, wojsko, globalna ekspansja polityczna i wojskowa, manipulacja społeczna. Meteorologia, praca serca...
• F pierścienie Lieseganga
• bijące "serce rtęciowe" (warunkowo; czasem się nie udaje...)
• zjawisko Bénarda (wersja chemiczna i fotochemiczna)
• F wędrujące kolorowe fale reaktywności chemicznej: reakcja Zaikina-Winfree
• wybuchowa reakcja oscylacyjna
• "błyskająca" reakcja oscylacyjna: utlenianie rodanków nadtlenkiem wodoru, katalizowane miedzią, w obecności Luminolu (NOWOŚĆ)
• analogie społeczne: zachowanie się struktur politycznych, wojskowych, tłumu sportowego...

        warto obejrzeć:

• http://www.youtube.com/watch?v=W1TMZASCR-I&feature=related    samosynchronizacja metronomów
• http://www.youtube.com/watch?v=Aaxw4zbULMs&feature=related j.w.
• http://www.youtube.com/watch?v=cWxgpWTWH_I&feature=related   szósty z 7 odcinków "Defilady" - filmu A.Fidyka o Korei Pn.
• http://www.youtube.com/watch?v=jzRXB9oWzjg   tak rodzi się fanatyzm polityczny... ("Kabaret", lata 30te w Niemczech)
• (żart)   http://www.youtube.com/watch?v=IVPS_3QBr74&feature=related   

4 marca 2017   ZJAWISKA NA GRANICY FAZ, TRANSPORT SUBSTANCJI

• napięcie powierzchniowe (eter, kamfora, kwas fenylooctowy, aceton: jak wykryć cukrzycę u piwosza?)
• osmoza (błony żelazocyjankowe i krzemianowe, rzecz o kwaszonych ogórkach, napęczniałym jaju i rybach oceanicznych),
• dializa przez celofan (rozdział rodanku amonu i skrobi)
• substancje F  termochromowe (HgI₂, Cu₂HgI₄, Ag₂HgI₄, termochromia chloroniklanu dwuetyloamoniowego, termochromia napisu na butelce po piwie)
• tryboluminescencja kwasu N-acetyloantranilowego (i cukru)
• "katalizatory międzyfazowe": roztwór nadmanganianu w benzenie, katalizator Mąkoszy, etery koronowe
• pokaz sił odpychania F hydrofobowego "w stanie nieważkości" (nie wykonano)
• inhibitory i katalizatory reakcji w micelach  - reakcja z Fioletem Krystalicznym
• Fkationit sulfonowy: trudnorozpuszczalny mocny kwas (oraz anionit)  (nie wykonano)
• F chromatografia flamastrów

proszę o przyniesienie różnych flamastrów (do zwrotu po zajęciach),szczególnie CZARNYCH i ZIELONYCH, oraz innych nietypowych, np. BEZBARWNYCH  http://www.youtube.com/watch?v=gzp2S0e9o8s

20 marca 2017 (poniedziałek) godz. 12.30 sala D1         DZIEŃ OTWARTY WYDZ. CHEMII UG

Salut okolicznościowy (25 lat WCh UG) - "wytrysk Ludwika"
Smog - toksyczność spalin PCV
Rozkład enzymatyczny nadtlenku wodoru, "terapia" nadtlenkiem wodoru
Jak bezmyślnie płukać naczynia? Wszechobecna ogłupiająca reklama chemiczna...
Mieszanie barw na sposób chemiczny: niebieskie + żółte = ?  Paleta CMYK
W którym naczyniu jest fenoloftaleina?
Szkodliwość opalania się (aktynometr Parkera)
Preparaty uranu
UV: czerwony chlorofil, system zabezpieczenia banknotów, biletów
Wykrywanie krwi Luminolem
Chemiluminescencja szczawianów (TCPO), paleta RGB
Ogniwo galwaniczne w ustach
Nadnapięcie wydzielania cynku ("złociste i srebrzyste" monety - z miedzianych); lub wodoru
Elektroliza bez kontaktu z ogniwem?
"zobaczyć aromatyczność" - kompleksy CT z TCNE
Wybuchowość nadtlenku organicznego
Wybuch gazu ziemnego z tlenem
Wybuchowa synteza wody na katalizatorze Pd
Reakcja oscylacyjna Briggsa-Rauschera
Kolorowe wędrujące fale reaktywności chemicznej
Katalizator międzyfazowy Mąkoszy: roztwór nadmanganianu w benzenie

W CIĄGU ZAPLANOWANYCH 2 godzin NIE ZDĄŻYMY WYKONAĆ WSZYSTKICH PROPOZYCJI. 

ZAINTERESOWANYCH POSZCZEGÓLNYMI POKAZAMI PROSZĘ O MAILOWE ZGŁOSZENIE TAKIEGO ZAPOTRZEBOWANIA  

1 kwietnia (sobota) 2017 godz. 11.00  ZWIĄZKI ADDYCYJNE:  KLATRATY, KOMPLEKSY Z PRZENIESIENIEM ŁADUNKU ("charge-transfer")

• pokaz sił odpychania F hydrofobowego "w stanie nieważkości" (zaległe)

• Fkationit sulfonowy: trudnorozpuszczalny mocny kwas (oraz anionit)  (zaległe)

• elektroforeza CuCrO₄ (zaległe)

ZWIĄZKI CHEMICZNE BEZ WIĄZAŃ CHEMICZNYCH ?

• "czy jest miejsce dla gościa?" (klatraty mocznika z węglowodorami); klatrat: siarkowodór + hydrochinon

• komplesy CT z czterocyjanoetylenem (TCNE) czyli: F zobaczyć aromatyczność...

• konsumujemy F kompleksy CT (smacznego!)

• błękitny cocktail: sok pomidorowy + woda bromowa (tym razem bez konsumpcji...)

• rozwór jodu: brązowy czy fioletowy?

• wykrywanie związków organicznych zawierających tlen (kompleksy CT rodanku żelaza)

• MOED: wskaźnik polarności rozpuszczalników

6 maja godz. 11.00:  NADTLENEK WODORU

Wstępna propozycja:

- FOTOCHEMIA: aktynometr Parkera (szkodliwość opalania się, "dziura ozonowa", promieniowanie związków uranu); fluorescencja;  termochromia;  chemiluminescencja organicznych szczawianów (addytywna paleta barw RGB)

- KINETYKA: reakcje "zegarowe": Landolta, "wytrysk Ludwika";  kataliza;  enzymy;  reakcje oscylacyjne (jak manipuluje się dużymi zbiorowiskami)

- ELEKTROCHEMIA: ogniwo w ustach;  srebrzyste i złociste monety z miedzianych (nadnapięcie, proszę o przyniesienie monet US-centowych lub E-centowych);  silnik elektrochemicznomagnetohydrodynamiczny;  II prawo Faradaya podczas elektrolizy;  dlaczego tak trudno zbudować efektywny akumulator trakcyjny do samochodu?

- RÓŻNE: zabawy z barwnikami: żółte + niebieskie = ?, substraktywna paleta barw CMYK;  gdzie jest fenoloftaleina?;  "znikający atrament"  (jak wykrywa się bardzo słabe kwasy?);  roztwór nadmanganianu w benzenie (katalizator międzyfazowy);  zasady racjonalnego mycia;  szkodliwość spalania śmieci (PCV);  modele fizyczne w dydaktyce;  reakcje wybuchowe: nadtlenki organiczne, wybuch gazu ziemnego;   chemia i etyka: ogłupiająca reklama chemiczna,  bałamutne rewelacje internetowych "nawiedzonych",  mylenie pojęć chemicznych i jego tragiczne skutki

na pewno nie zdążymy zrealizować tej propozycji w ciągu 2 godzin, i możliwe jest przedłużenie spotkania. Osoby które są specjalnie zainteresowane niektórymi doświadczeniami proszone są o mailowe ich zgłoszenie - wykonamy je w pierwszej części spotkania.  Wielu pozostałych przeprowadzić nie zdążymy.

ZAKOŃCZYLIŚMY KOLEJNY CYKL OTWARTYCH SPOTKAŃ - POKAZÓW
ATRAKCYJNYCH, MAŁO ZNANYCH DOŚWIADCZEŃ CHEMICZNYCH 

2015 / 2016

7 listopada 2015    FOTOCHEMIA I cz. (FLUORESCENCJA) (bardzo proszę o przyniesienie na spotkanie próbek różnych banknotów, dokumentów, oraz barwnej fluoryzującej konfekcji np. sportowej)

• o mieszaniu barwników - paleta CMYK
• fluorescencja węglowodorów i barwników organicznych, zależność od stężenia (jak bada się przebieg wód podziemnych?)
• F czerwona fluorescencja zielonego chlorofilu ,
• F fluorescencja związków uranu
• działanie wybielacza optycznego proszku do prania
• "świat w ultrafiolecie": identyfikacja przedmiotów, F systemy zabezpieczenia banknotów i dokumentów, fluorescencja wnętrza oczu, fluorescencja białek
• obserwacja w UV parowania rtęci, przy częstotliwościach rezonansowych; amalgamat w zębie, stłuczony termometr.  "Dziura ozonowa"       http://www.youtube.com/watch?v=JABbofwD3MI      http://www.youtube.com/watch?v=9ylnQ-T7oiA
• fluorescencja defektów sieci krystalicznej KCl domieszkowanego SbCl₃

 5 grudnia 2015  FOTOCHEMIA II cz. (FLUORESCENCJA cd, FOSFORESCENCJA, TRYBOLUMINESCENCJA, CHEMILUMINESCENCJA- świecenie podczas reakcji chemicznych, na zimno)

• fluorescencyjne wskaźniki pH (chinina, naftole)
• fosforescencja w niskich temperaturach, wysokotemperaturowa fosforescencja barwników w szkliwach i na innych matrycach, świecenie białka
• tryboluminescencja kwasu N-acetyloantranilowego oraz cukru
• termofluorochromia kompleksów pirydynowych jodku miedziawego http://www.youtube.com/watch?v=8jDFx7yeBvw
• termofluorochromia i tryboluminescencja kompleksu pirydyny i trójfenylofosfiny z rodankiem miedziawym
• prosty sposób otrzymywania białego fosforu, świecenie białego fosforu, sporządzanie zawiesiny fosforu w wazelinie,  F świecenie par fosforu
• świecenie podczas utleniania pirogalolu

9 stycznia 2016  FOTOCHEMIA III cz. (CHEMILUMINESCENCJA  cd)

• czerwone świecenie wzbudzonego (singletowego) tlenu gazowego
  http://www.youtube.com/watch?v=vMi8kKXgshk     http://www1.chem.leeds.ac.uk/delights/texts/expt_27.html  dwubarwna chemiluminescencja Luminol + singletowy tlen
• chemiluminescencja Luminolu:

aktywatory świecenia
śledzenie przebiegu korozji miedzi
identyfikacja plam krwi
reakcja zegarowa "z błyskiem"
intensywne świecenie Luminolu w DMSO

• chemiluminescencja szczawianów: chlorku oksalilu   Cl OC-CO Cl
• wysokowydajna chemiluminescencja: F chemiczna latarka , promocja oświetlaczy chemicznych firmy Omniglow
• chemiluminescencja szczawianów organicznych (TCPO)
• mieszanie świateł: paleta RGB   (niebieski + żółty = ???)  F http://www.youtube.com/watch?v=tItOOpyJP5k   
• bioluminescencja bakterii  - zostało zaprezentowane przez Państwa Tadeusza i Annę Kaczorowskich z Wydz. Biologii. Hodowla bakterii świecących, widowiskowe bakterie Ropy Błękitnej, hodowla bakteryjna produkująca produkty fluoryzujące. Zachęcam do kontaktów z Biologami http://biology.ug.edu.pl/popularyzacja_nauki/poznaj_prace_biologa/zaproszenie
• pomarańczowe świecenie siloksenu utlenianego KMnO₄  (świeżo zsyntezowany - nowość)

30 stycznia 2016  FOTOCHEMIA IV cz.  (REAKCJE FOTOCHEMICZNE)

• kolejna wersja chemiluminescencji singletowego tlenu (z dwuchloroizocyjanuranu sodu)
• fotobromowanie węglowodorów (wersja niekłopotliwa, bez bromu?)
• wybuchowa  fotosynteza chlorowodoru
• fotochromia ditizonianu rtęci: pomarańczowy-niebieski
• F sitodruk: polimeryczne emulsje chromianowe
• światłoczułość układu: Fe³⁺ / C₂O₄²⁻  aktynometr Pakera (chemiczny światłomierz, przestroga przed opalaniem)
• pomiar promieniowania preparatu F uranu
• F światłoczułość soli dwuazoniowych, papiery do azotypii (kopiowania) - warunkowo
• podstawa syntezy barwnika w procesie fotografii kolorowej, zasada "tripaku"

5 marca 2016   KWASY, ZASADY, WSKAŹNIKI pH

• definicje kwasów, zasad, wskaźników pH; czy kwasy są wodorotlenkami?  "oksygenium"
• F  wykrywanie bardzo słabych kwasów: Fenoloftaleiną czy Oranżem Metylowym?;   test jodan-jodek;   rozpuszczalność w NaOH lub NaHCO₃ ;   zabawka "znikający atrament"
• wykrywanie bardzo słabych zasad: równowaga Ni²⁺ - dwumetyloglioksym; Fiolet Krystaliczny w roztworach niewodnych, zasadowość wody i eteru, rozpuszczalność w kwasach
• Fenoloftaleina: bezbarwna w stężonych zasadach? Bezbarwny zasadowy roztwór Fenoloftaleiny po dodaniu kwasu staje się czerwony (? sic!)
• wskaźnik mieszany do ustalania przybliżonej mocy kwasu, wskaźnik uniwersalny, F "kap"
• zabawa w kolory z wskaźnikami, stechiometria miareczkowania metodą obrazkową - dla przedszkolaków
• bufory pH
• F Prawo Rozcieńczeń Ostwalda po prostacku: jak dysocjują słabe kwasy?
• pokaz szkodliwości spalania śmieci - kwaśne spaliny PCV i Czerwień Kongo
• F pechowa jednostka: "pH"...  trudne pomiary pH wody w akwarium
• niezwykłe i użyteczne właściwości nierozpuszczalnych mocnych kwasów (F kationit sulfonowy);  dodanie zasady powoduje zakwaszenie roztworu?
• zasada doboru wskaźnika w miareczkowaniu F alkacymetr.
• nietypowe wskaźniki pH
• zaległy pokaz wybuchu metanu - w 40 rocznicę tragicznego wypadku w Gdańsku przy ul. Struga...

wtorek 22 marca 2016 (godz. 13, sala D1 na parterze)  Z OKAZJI DNIA WYDZIAŁU (poza cyklem, zapraszam zainteresowanych, program nieco widowiskowy, z różnych działów)

http://chemia.ug.edu.pl/sites/default/files/_nodes/slider/54199/files/harmonogram_dzien_otwarty_chemia_ug.pdf

2 kwietnia 2016 (sobota, godz. 11) REAKCJE ENZYMATYCZNE

• dlaczego niektóre reakcje chemiczne są powolne? (dwa mechanizmy katalizy)
• proteaza kiwi (aktynidyna) oraz enzymatycznego proszku do prania
• amylazy śliny, "guma arabska - imit.",  trucizny enzymów
• katalaza kartofla
• F peroksydaza chrzanu lub pietruszki
• F oksydaza polifenolowa jabłka, kompleksy charge-transfer żywności, skąd w naszym organizmie bierze się toksyczny nadtlenek wodoru?
• F oksydaza glukozowa (oznaczanie glukozy w moczu, pakiety antyoksydacyjne)
• F ureaza pestek dyni lub soi
• anhydraza węglanowa krwi (niezwykły przebieg zobojętnienia wody sodowej)
• Błękit Metylenowy - "P.O. enzymu" w chorobach krwi

23 kwietnia CHEMIA "KUCHENNA"

• chemia "kuchenna" w dydaktyce: śruby i nakrętki czyli obliczenia stechiometryczne; słona zupa czyli stężenie i ilość substancji w roztworze; mieszanie grochu i kaszy czyli przyczyna kontrakcji; bajka o Kopciuszku czyli zasada dializy
• dezinformacja-reklama w życiu codziennym
• marnotrawstwo i ekstrakcja czyli jak nie należy płukać...
• detergenty gazowe (eter) i ciekłe (kwas oleinowy)
• zwilża - nie zwilża
• proszek do pieczenia ("sól rogu jeleniego") i piłka tenisowa czyli ogrzewanie soli amonowych
• słodkie - niesłodkie
• odczyn wody wodociągowej, wody po przegotowaniu, wody sodowej, kolorowa surówka z kapusty
• rozniecanie ognia
• akumulator gazowy lub: ogniwo w ustach
• paradoks tlenowy korozji (czyli dlaczego zapiekają się śruby...)
• czyszczenie sreber i poczernianie biżuterii
• krótki egzamin: wybielacz optyczny, fluoresceina w C.O.
• wywabianie plam
• zagrożenie wybuchowe gazem ziemnym

4 czerwca  REAKCJE "INNE" (ostatnie spotkanie w tej części programu, kolejne na jesieni)

• "piszczałka wodorowa" (+ dyskusja o metodach otrzymywania wodoru + siła nośna balonu z H₂ i He... czyli "ilorazy czy różnice"?)
• pomiar masy cząsteczkowej gwizdkiem
• wolne rodniki (dwutlenek azotu, anionorodniki i kationorodniki naftalenu naftalenu, antracenu; ketyle)
• uwadnianie Co²⁺ (chemiczny termometr)
• właściwości magnetyczne MnO₂ , błękitu pruskiego i Fe₃O₄ ; oglądamy karty magnetyczne; "magnetyczny urok" dolarów USA  $
• zapach:  pochodne siarkowe i azotowe;  "pecunia non olet" - rozpoznawanie metali po zapachu;   policyjne środki łzawiące: omega-chloroacetofenon, inne "pachnidła"  
• nietypowe nazewnictwo chemiczne (ćwiczenie dykcji)
• efekt izotopowy: "ciężka woda"

W 2012 przyznano mi F wyróżnienie w dziedzinie popularyzacji chemii. W następnym roku zgłosiłem oczywiście kandydaturę Pana Stefana Sękowskiego do odznaczenia. Jury odznaczenia firmowanego przez  PAP i Min. Szkolnictwa Wyższego nie uznało tego za wystarczające i wyróżniło organizację propagującą chemię dla dzieci, działającą od zaledwie paru lat.

Komentarze można przeczytać tu:
https://lists.man.lodz.pl/pipermail/chemfan/2014/01/msg00038.html
https://lists.man.lodz.pl/pipermail/chemfan/2014/01/msg00032.html

Przyłączyłem się do tych opinii.
Ostatnio preferuje się działania przyciągające widownię balonikami, cukierkami i koszulkami… Podobnie staje się z strukturą wydziałów chemii wyższych uczelni. Merytoryczne wartości traktowane są marginalnie.

Tamto pominięcie wywołało spontaniczną reakcję chemików (ChemFan) zajmujących się popularyzacją, w postaci listu zaadresowanego do Pana Sękowskiego.

PODZIĘKOWANIE

Szanowny Panie Stefanie!

Pomimo iż wiele lat minęło od wydania ostatniej książki z serii "Chemia dla Ciebie", wpływ Pańskiej działalności popularyzatorskiej można obserwować nadal. My, podpisani pod tym listem, wspominamy z nostalgią czasy, kiedy z wypiekami na twarzy czytaliśmy Pańskie książki, aby następnie we własnym, skromnym laboratorium wyruszyć w krainę chemii, mając Pana za przewodnika.

Wiele lat minęło i wiele osób pod wpływem Pańskiej działalności zostało chemikami, wybierając szkoły i wyższe uczelnie o profilu chemicznym. Bez Pana nie zaspokoilibyśmy należycie swej ciekawości i zapału do eksperymentów, a kto wie - może niektórzy z nas w ogóle nie zostaliby chemikami, gdyby nie inspiracja Pańskimi książkami czy artykułami w Młodym Techniku.

Chcielibyśmy wyrazić najgłębszą wdzięczność i uznanie dla Pana za wieloletnią pracę na rzecz popularyzacji chemii. Pański unikalny dorobek budzi podziw, który trudno opisać słowami. Za wszystkie dobre rady i cierpliwe objaśnienia, za to, że był Pan naszym najlepszym nauczycielem chemii - dziękujemy.

Serdecznie życzymy Szanownemu Panu dobrego zdrowia na dalsze lata życia.

-   -   -   -   -

 

foto: Krzysztof Kleszcz

 

Pan Stefan Sękowski zmarł 24 maja 2014 w wieku 89 lat.

Chciałoby się sparafrazować powiedzenie „spieszcie się doceniać ludzi, bo tak szybko odchodzą…”.

Więcej o Stefanie Sękowskim (kilkadziesiąt książek poświęconych chemii i eksperymentom chemicznym, w nakładzie ponad miliona egz.), podczas wojny partyzantka w Hrubieszowskiem, walczył na Zachodzie, po wojnie działał w ruchu opozycyjnym. Bogata osobowość...
http://chemfan.pg.gda.pl/Publikacje/SylwS.html
http://chemfan.pg.gda.pl/Publikacje/WywiadS.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Sękowski

Młodym czytelnikom wyjaśniam, że lektura tych książek była inspiracją do zainteresowania chemią dwóch pokoleń chemików. Książki nie były wznawiane od 1990, i dostępne są tylko w antykwariatach. Pan Sękowski (89 lat) był w doskonałej kondycji fizycznej i psychicznej; wywiad filmowy:
http://chemfan.pg.gda.pl/Publikacje/Wywiad_Stefan_Sekowski_04_12_2012.html

Ponieważ pliki (mimo kiepskiej jakości nagrania) są duże, jak zwykle najwygodniej jest kliknąć prawą myszą na poniższe linki:  zapisz element docelowy jako...
Wywiad ze Stefanem Sękowskim, cz. 1 (avi, ok. 84 MB)
Wywiad ze Stefanem Sękowskim, cz. 2 (avi, ok. 245 MB)

5 grudnia 2012 odebrałem F wyróżnienie za popularyzację

Ponieważ dysponuję większą swobodą czasu, możliwe jest zorganizowanie pokazów dla zainteresowanych poza UG, w zasadzie w dowolnym miejscu Polski. Tematy, warunki do uzgodnienia.

W związku z zakończeniem kontraktu pojawiła się opcja przygotowania rozszerzonej edycji książkowego opracowania Doświadczeń Chemicznych, wydanego w 1987 roku przez Adamantan, wyczerpanego od lat, dostępnego w postaci pirackich wersji w Necie.

Przybyło sporo nowych doświadczeń, a również nowych wersji starych. Wymagałoby to przygotowania profesjonalnych plików wideo. Wobec trudności uzyskania dofinansowania, wydaje się to nierealne. Może ktoś ma pomysł?

GOŚCINNE WYSTĘPY POZA WYDZ. CHEMII U.G.

7 grudnia 2016 prezentacja doświadczeń na spotkaniu z młodzieżą Domu Dziecka w Sopocie

27 lutego 2015 pokaz w Pionkach k/ Radomia http://pionki24.pl/nowosci,aktualnosci,4,1,_wieczor_z_nauka_czyli_chemiczne,5323.html

19 lutego 2015 warsztaty z elektrochemii w Malborku

3 czerwca 2014 zajęcia dla dydaktyków chemii

20 - 22 czerwca 2014 trzy godzinne pokazy na 16 Szkole Problemów Dydaktyki Chemii, w Janowie Lubelskim

10 grudnia 2013 wielogodzinny pokaz w Galerii Bałtyckiej

30 listopada 2013 dwugodzinny pokaz w Lęborku

27 września 2013 kilkugodzinny pokaz w Hevelianum - "noc naukowców"

10 września 2013 pokaz dla XXIV LO w Gdańsku

w kwietniu i maju 2013 cykl chemicznych demonstracji dla nauczycieli zorganizowany przez Wydawnictwo Nowa Era: Gdynia, Koszalin, Słupsk, Grudziądz, Elbląg, Wałbrzych, Jelenia Góra, Legnica

14 marca 2013 sześć godzin pokazów dla Uczeń Online

28 listopada 2012 pierwsze zajęcia na Uniwersytecie III Wieku w Malborku, kolejne 12 grudnia i 23 stycznia 2013   ./malbork

12 maja 2012 zajęcia na Akademii Uczniowskiej w Olsztynie

25 lutego 2012 kolejne zajęcia UNIKIDS (wykład) ./unikids

24 stycznia 2012 ok. dwugodzinny pokaz na Akademii Ekologicznej we Włocławku,  firma Chemeko, program ./chemeko

9 grudnia 1011 dwa pokazy w Szkołach Budownictwa we Wrzeszczu

22-24 listopada 2011 pokazy na stoisku na Targach POLEKO w Poznaniu, wraz z firmą Chemeko z Włocławka

15 września 2011 pokaz na Szkole Letniej w Starbieninie

31 maja 2011 pokaz w Kampanii Promocyjnej Kierunków Przyrodniczych - na UG

27 i 28 maja 2011 dwa programy podczas IX BFN w Oliwie

18 maja 2011 pokazy w SP 42 w Gdyni

30 marca 2011 pokazy w SP 20 w Wlk. Kacku

5 marca 2011 kolejne zajęcia warsztatowe UNIKIDS ./unikids

2 lutego 2011 gościnny występ w Galerii Bałtyckiej

13 listopada 2010 zajęcia warsztatowe UNIKIDS (chromatografia,wskaźniki pH, znikający atrament, kolorowe sałatki z kapusty, reakcja i stechiometria zobojętnienia)

19 czerwca 2010 kilkugodzinne zajęcia w HEVELIANUM  http://www.hewelianum.pl/index.php/wystawy,dodatkowe

8 czerwca 2010 na konferencji "Chemia dla zdrowia i urody" pokaz chemiczny

 28 maja 2010 VIII BAŁTYCKI FESTIWAL NAUKI: "Efektowna chemia"  pokaz na sali;
29 maja "Zrób to sam"  czyli przygoda z chemią; możliwość samodzielnego eksperymentowania

24 stycznia 2010 w Galerii Bałtyckiej we Wrzeszczu gościnne pokazy chemiczne

18 listopada 2009 ponownie w III Gimnazjum w Malborku zajęcia z "chemii kuchennej" (I część), 12 grudnia II część

17 listopada 2009 pokaz chemicznych eksperymentów w szkole w Suchym Dębie

3 listopada 2009 w Gdańsku, a 4 listopada w Elblągu pokaz przydatnych dydaktycznie eksperymentów chemicznych - z inicjatywy Wydawnictwa Nowa Era

8 października 2009 pokaz na Politechnice Gdańskiej na spotkaniu „Kierunki techniczne, matematyczne i przyrodnicze”

15 czerwca 2009 w budynku Szkoły Conradinum pokaz chemiczny

16 maja 2008 na zaproszenie III Gimnazjum w Malborku odbyły się zajęcia z elektrochemii - z wykonaniem doświadczeń chemicznych przez uczniów

5-6 października 2007 na zaproszenie Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, prezentowałem na zamkniętych zajęciach "Pokazać-przekazać" dwie serie pokazów: "nietypowe zastosowania dydaktyczne wskaźników" oraz "elektrochemia"; a również półgodzinny pokaz otwarty dla ok. 100 osobowego audytorium

14 czerwca 2007 na zaproszenie Szkoły w Dąbrówce k/Tczewa odbyły się kilkugodzinne zajęcia - z wykonaniem doświadczeń chemicznych przez uczniów

5 czerwca 2007 podczas Konferencji PTChem "Zrozumieć Chemię" odbył się na Politechnice Gd. ok. 3-godzinny pokaz na którym prezentowałem ok. 10 szczególnie przydatnych dydaktycznie w praktyce szkolnej, demonstracji chemicznych

20 kwietnia 2007 odbył się 3-godzinny pokaz podczas Festiwalu Nauki w Białymstoku, na który zostałem zaproszony

9 - 15 listopada 2006 wraz z dr NN uczestniczyliśmy w Festiwalu Nauki w F Barcelonie - oferując widzom możliwość samodzielnego wykonania kilkunastu mało znanych doświadczeń chemicznych

22 czerwca 2006 w Morągu pokaz chemiczny na Zamku

7 kwietnia 2006 na zaproszenia NKCh "Flogiston", pokaz na Politechnice Warszawskiej

2014/2015

8 listopada 2014  PREZENTACJA WYBRANYCH DOŚWIADCZEŃ O RÓŻNEJ TEMATYCE:   KINETYKA, SAMOORGANIZACJA, FOTOCHEMIA, ELEKTROCHEMIA, PRZEMIANY FAZOWE, GWAŁTOWNE REAKCJE, PARADOKSY CHEMICZNE, CHEMIA KUCHENNA...

• reakcja "zegarowa" Landolta i jej analogia (z maszyną produkującą cukierki z łakomym ale niewielkim smokiem)  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/landolt.htm
• skuteczność działania kontaktu palladowego (wybuchowa synteza wody), katalityczna turystyczna grzałka benzynowa http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm
• reakcja oscylacyjna Briggsa - Rauschera i jej analogie społeczne http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/oscylacyjne
• kolorowy światłomierz chemiczny (aktynometr Parkera) - opłakane skutki nadmiernego opalania się http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/aktynometr.htm
• fluorescencja lub czerwony chlorofil lub chemiczny światłomierz lub promieniowanie preparatów uranu http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/uran.htm
• "żółte + niebieskie = ?"  - jak konstruuje się paletę barw CMYK
• zabawa z fenoloftaleiną http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kwasyizasady    http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/fenoloftaleina
• toksyczne spalanie odpadów
• powietrze - tlen - azot - dwutlenek węgla
• kolorowa sałatka z kapusty  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/kolory.htm
• chemiluminescencja szczawianów  -  jak konstruuje się paletę barw RGB http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/chemiczna%20latarka.htm
• "żywe ogniwo"
• "srebrzyste" i "złociste" monety z miedzianych http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/zloto.htm
• magnesy neodymowe
• chemiczny kolorowy termometr http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/termochromia
• eksplozja gazu ziemnego  http://www.tomek.strony.ug.edu.pl/Raszkfragm_.mp3
• "internetowy" materiał wybuchowy
• "wytrysk Ludwika"

6 grudnia 2014  ELEKTROCHEMIA:  PROCESY WYMUSZONE (czyli elektroliza)

• Z OKAZJI "MIKOŁAJKÓW", od 10.45 KILKA PRZYGÓD MIKOŁAJKA W ZNAKOMITYM WYKONANIU LEKTORKI I.K.
• kilka modeli dydaktycznych związanych z pojęciami: napięcie, natężenie prądu, opór obwodu; moc i praca prądu (za co płacimy rachunki); anoda, katoda; prostownik, transformator, przewód fazowy i zerowy, ogniwo jako pompa ssąco-tłocząca... 
• drugie prawo Faradaya (elektroliza Na₂SO₄), jednożyłowa linia przesyłowa przez morze; dwa elektrolizery, kulometr chemiczny, zdelegalizowana jednostka: F gramorównoważnik,
• co to jest elektroliza? (bajka o kurczątkach i kaczuszkach), prądy błądzące czyli o wyścigach pływackich z wyspą w nurcie rzeki), elektroliza a elektroforeza
• elektroliza H₂O₂ ; paradoks: czy Prawo Faradaya ma tu zastosowanie?
• wskaźniki biegunowości prądu stałego
• elektroliza prądem zmiennym; zanieczyszczona woda destylowana ?
• F "żywa woda", "martwa woda"  
• elektrografia:  nieniszcząca błyskawiczna analiza stopów Cu Ni Fe
• prostownik elektrolityczny z puszki aluminiowej
• synteza elektrolityczna podchlorynu, chloru (przy okazji czerwona chemiluminescencja singletowego tlenu), mieszaniny piorunującej oraz wybuchowa fotosynteza HCl .
• synteza elektrolityczna węglowodorów Kolbego (etanu)
• siła Lorentza podczas elektrolizy  (silnik magneto-elektrochemiczno-hydrodynamiczny, czyli napęd okrętu Czerwony Październik)

10 stycznia 2015    ELEKTROCHEMIA cd - PROCESY SAMORZUTNE,  MAGNETYZM

• "żywa woda" "martwa woda" (zaległe)
• PANI (polianilina ) - jednowymiarowy półprzewodnik organiczny
• magnesy nowej generacji (neodymowe); magnetyzm różnych tlenków żelaza, manganu, paramagnetyzm CoCl₂ x aq, "magnetyczny urok U$dolarów", oglądamy zapis ścieżek karty bankomatowej i telefonicznej, prądy wirowe wywołane magnesem neodymowym
• pulsujące serce rtęciowe (warunkowo, ew. nagranie filmowe)

• reakcja redoks na sposób chemiczny i elektrochemiczny (rola przewodnictwa jonowego)
• stos elektryczny Volty (z monet)
• "wstrząsająca" elektrochemia (niewykluczone kontakty cielesne); "żywy mostek"  z Widzów …)
• nadnapięcie wydzielania wodoru: Zn - Cu - Pt;
• F złociste i srebrzyste monety - z miedzianych (proszę przynieść monety 1 cent USA lub eurocentówki)
• niezwykła reaktywność amalgamowanego glinu i brak reaktywności amalgamowanego cynku
• srebro F wypiera wodór z kwasów ?
• korozja żelaza w odczynniku F ferroksylowym; obszary katodowe i anodowe, rola stresu mechanicznego; ochrona - protektory katodowe, paradoks tlenowy korozji  (czyli: jak przeciąć żyletkę za pomocą gumki?)
• dlaczego tak trudno zbudować nowy, wydajny akumulator do napędu samochodów?  (akumulator wodorowo-tlenowy oraz bromowo-cynkowy)

                Do pooglądania...

https://www.youtube.com/watch?v=OcGWbt1mcrc  ogniwo cynkowo-powietrzne
https://www.youtube.com/watch?v=8Q_yIhiKboE   ogniwo aluminium -powietrzne
https://www.youtube.com/watch?v=ITzAZFYFo_0   j.w.
https://www.youtube.com/watch?v=rIdPfDHeROI  stos Volty z monet
https://www.youtube.com/watch?v=zbUPjHHml1E  rtęć i aluminium
https://www.youtube.com/watch?v=Z7Ilxsu-JlY   j.w.
https://www.youtube.com/watch?v=4VGACLNfZ8s   lewitacja nadprzewodnika
https://www.youtube.com/watch?v=IFv4VOrWecI   lewitacja pirolitycznego grafitu 
https://www.youtube.com/results?search_query=uncommon+magnet+tricks+-+eddy+currents  zabawy z silnym magnesem
https://www.youtube.com/watch?v=0t8yDnyOaQ8   ostrożnie z magnesami neodymowymi!

21 lutego RÓWNANIE REAKCJI,  A RZECZYWISTY PRZEBIEG REAKCJI

• PANI (polianilina ) - jednowymiarowy półprzewodnik organiczny (zaległe)
• pulsujące serce rtęciowe (zaległe)

• miareczkowanie Na₂CO₃ - HCl       "A + B   ≠   B + A"  ?
• w jakim kierunku biegną typowe reakcje samorzutne?
• równanie połówkowe czy sumaryczne?
• reakcje osadów przebiegające wbrew iloczynowi rozpuszczalności (preparowanie chlorku baru do pirotechniki, odzyskiwanie srebra)
• dodatek reduktora powoduje utlenianie!
• krytycznie o "szeregu napięciowym" i możliwości zachodzenia różnych reakcji redoks   (srebro wypiera wodór z kwasów!)  www.tomek.strony.ug.edu.pl/paradoksy     www.tomek.strony.ug.edu.pl/srebro.htm
• sposób dozowania ma wpływ na wynik reakcji:   utlenianie siarczynu chloranem
• reakcja KIO₃ + KI    (wykrywanie bardzo słabych kwasów)

• algebraiczna procedura zapisywania równań reakcji, i chemiczny z nią dialog... www.tomek.strony.ug.edu.pl/rowna.htm

jako praca domowa polecam próbę dobrania współczynników w równaniu:   P₂I₄ + P₄ + H₂O  = PH₄I + H₃PO₄  (życzę miłej zabawy J)  Jeśli nie zdołacie - nie ma rady; trzeba sięgnąć do tamtej strony prywatnej (link j.w.)

• reakcje "niestechiometryczne":   nadmanganian + nadtlenek wodoru;     formalina + nadtlenek wodoru

14 marca 2015  MODELE FIZYCZNE PROCESÓW CHEMICZNYCH  (może być szczególnie przydatne dla osób zajmujących się dydaktyką chemii, zapraszam PT Nauczycieli chemii...)

• śruby i nakrętki   (definicja mola, obl. stechiometryczne,  skręcalność optyczna roztworu enancjomeru)     www.tomek.strony.ug.edu.pl/mol.htm      www.tomek.strony.ug.edu.pl/aktywnosc-optyczna.htm
• słona zupa  (stężenie molowe a liczba moli)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/slona.htm
• jak przedszkolakom wytłumaczyć stechiometrię reakcji zobojętnienia
• groszki i kasza  (kontrakcja)    www.tomek.strony.ug.edu.pl/ziarenka.htm
• bajka o Kopciuszku  (dializa)
• wypływająca woda  (kinetyka chemiczna)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/kinetyka.htm
• ciecz w U-rurce  (równowaga chemiczna)    www.tomek.strony.ug.edu.pl/rownowaga.htm
• oscylator solankowy, króliki i lisy, zachowanie tłumu  (oscylacje chemiczne, samoorganizacja przestrzenna)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/oscylacyjne
• potrząsanie groszkami (entropia i kryterium samorzutności)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/groszki.htm
• jak kurczaczki przebywają rzeczkę (elektroliza)
• skakanie przez kijek  (energia aktywacji w reakcji katalizowanej)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm
• suwak zamka błyskawicznego  (efekt steryczny katalizatora)   www.tomek.strony.ug.edu.pl/kataliza.htm
• "seks" elektronów (żart...)  (tworzenie wiązania atomowego, reaktywność rodników)    www.tomek.strony.ug.edu.pl/primaaprilisowe.htm
• potrząsanie choinką (spektroskopia w podczerwieni)
• napięcie, natężenie prądu, opór obwodu; moc i praca prądu (za co płacimy rachunki); anoda, katoda; elektroliza, elektoforeza; prostownik, transformator, przewód fazowy i zerowy...   
• dydaktyka w wydaniu księdza Józefa Tischnera ...  

 18 kwietnia 2015  M GWAŁTOWNE REAKCJE W PRACY CHEMIKA  I CZĘŚĆ  (być może, znajdzie się to w programie BFN)

• bezpieczeństwo pracy w chemii i pirotechnice: stężone kwasy i zasady, woda amoniakalna, utleniacze i reduktory, egzotermiczna kataliza i autokataliza, fizyczny czynnik kształtu naczynia, problem zwiększenia skali reakcji, implozja, butle ze sprężonym gazem, palne pary w lodówce, pechowe demonstracje, suszenie rozpuszczalników, resztki samozapalnych substancji, ochrona oczu i ubrania, specyficzne zagrożenie - siarczki dwuazoniowe, reakcja DMSO z kwasem nadchlorowym, wybuchowe nadchlorany zasad organicznych, ultrafiolet, nietypowe trucizny, DMSO jako czynnik wspomagający wchłanianie  

• zwęglanie kwasem siarkowym i pięciotlenkiem fosforu

• zapłon nadmanganianem (gliceryny i alkoholu) i chloranem (białego fosforu)

• reakcja kwasu nadchlorowego z dwumetylosulfotlenkiem

• trójjodek azotu

• wybuchowe nadtlenki organiczne

• reakcje metali z wodą: amalgamowany glin i ciekły stop sodu z potasem (FRH = Flameless Ration Heater http://en.wikipedia.org/wiki/Flameless_ration_heater  )

• synteza wody na katalizatorze palladowym, katalityczna grzałka turystyczna, utlenianie amoniaku na katalizatorze chromowym   

• rozkład dwuchromianu amonu

• wybuchowa reakcja fotochemiczna

• reaktywność "napiętych" węglowodorów cyklicznych: α-pinen (terpentyna) + jod

• "wytrysk Ludwika"

• zagrożenie wybuchowe gazem ziemnym

22 maja 2015 (piątek, o godz. 14.15, w ramach BFN; w związku z tym mogą być problemy z miejscami na sali, bo z powodów bezpieczeństwa liczba miejsc jest ograniczona, nie ma możliwości rezerwacji; zainteresowanych proszę o wcześniejsze wejście na salę. Przewidywany czas: 2 godziny - możliwe nieznaczne przedłużenie)

M   GWAŁTOWNE REAKCJE CHEMICZNE  II CZĘŚĆ (PIROTECHNIKA)

• bezpieczeństwo pracy w pirotechnice (typowe błędy)
• zagrożenie domowe pożarem, wybuchem lub zatruciem (https://www.youtube.com/watch?v=qkzgTtgJC3E)
• dlaczego proch bezdymny jest czarny ?
• czarny proch czarny (dymny), proch żółty...
• utlenianie azotanami: HNO₃ + etanol (autokataliza i inhibicja);   azotan amonu + cynk
• wybuchowa reakcja kwasu nadchlorowego z DMSO
• chlorany i dwutlenek chloru, napęd rakietowy nadchloranem amonu                                  http://www.youtube.com/watch?v=OnoNITE-CLc&feature=relatedv       http://www.youtube.com/watch?v=Z-GivwKsBJY
• niebezpieczny czerwony fosfor ?
• zagrożenie pożarowe tlenem
• katalizowana synteza wody
• rozkład nadtlenku wodoru
• wybuchowe właściwości trotylu, azydków, acetylenków i jodku azotu
• mieszaniny dymotwórcze
• wybuchowe nadtlenki
• samozapłon białego fosforu
• eksplozja gazu ziemnego

odsyłam także do opisu:  www.tomek.strony.ug.edu.pl/wybuchy.htm

23, 24 i 25 maja SPOTKANIA Z OKAZJI BAŁTYCKIEGO F.N.

http://chemia.ug.edu.pl/media/promowane/33693/xii_baltycki_festiwal_nauki

W NOWEJ SIEDZIBIE CHEMII UG - w OLIWIE, budynek mieści się na kampusie od strony Wrzeszcza, ul. Wita Stwosza 63

23 maja 2014 godz. 14.15-16.15 (jest wysoce prawdopodobne, że się przedłuży...) ILUSTRACJA CHEMICZNA KILKUNASTU WAŻNYCH PROBLEMÓW CYWILIZACYJNYCH I SPOŁECZNYCH:

• zanieczyszczenie środowiska,

• nonszalancja i fascynacja wynalazkami i postępem

• zagrożenie światłem,

• marnotrawstwo

• niebezpieczeństwa w gospodarstwie domowym

• źródła energii, przesyłanie energii, przenośne źródła energii

• zagrożenie technologią jądrową

• korozja

• terroryzm i oszustwo

• nieuctwo i zabobony

• manipulowanie zbiorowiskami, zagrożenia militarne i polityczne

(będą to demonstracje doświadczeń, a nie wykład; numer sali zostanie ustalony później)

• Po co badać budowę cząsteczek i mechanizmy reakcji? Zależność: budowa – działanie. Nie-słodki cukier i słodki nie-cukier lub: "wszyscy jesteśmy homochiralni!"

• Jak powstają kolory? Barwa w drukarce i kineskopie (i chemii - żart...)

• Fenoloftaleina, wykrywanie słabych kwasów, „znikający atrament”. Efekt cieplarniany

• O szkodliwości spalania tworzyw sztucznych (PET, PCV)…

• Marnotrawstwo energii i wody w życiu codziennym

• Problem chemicznego następstwa naświetlania (aktynometr Parkera - chemiczny światłomierz) przyczyny lawinowego wzrostu zachorowań na raki skóry (i szerzej - o fascynacji "nowym i postępowym" oraz postawą konsumpcyjną)

• Promieniotwórczość soli uranu (moje subiektywne i kontrowersyjne zdanie o energetyce jądrowej...)

• Chemiczne światło: chemiluminescencja szczawianów organicznych

• Zachowanie zbiorowisk w stanie stresu (reakcje samoorganizacji Briggsa-Rauschera oraz wędrujące fale reaktywności chemicznej) Analogia ze zbiorowymi zachowaniami tłumu, problem światopoglądowy... (paskudne filmy archiwalne jako ilustracja)

• Problem ze skonstruowaniem wydajnego akumulatora do napędu samochodu (na przykładzie akumulatora wodorowo-tlenowego oraz akumulatora cynkowo-bromowego). Czy to dobrze, że istnieją takie trudności w nowych technologiach energetycznych?

• „żywe ogniwo”

• Korozja żelaza, rola soli, zabezpieczenie przeciwkorozyjne, paradoks tlenowy

• Srebrne i złote monety z miedzianych; nadnapięcie osadzania cynku.

• Materiał wybuchowy z Internetu.

• Zagrożenie wybuchowe i trujące gazem ziemnym

• Systemy zabezpieczenia za pomocą UV, systemy ścieżek magnetycznych

• STARE I NOWE ZABOBONY W INTERNECIE: "żywa i martwa woda"; "pamięć wody", "terapia" woda utlenioną [internetowy horror;   samochód na wodę;     nieuctwo chemiczne (alkohol metylowy;  dlaczego metan jest wybuchowy?;   "mocna kawa", wielkości intensywne [różniczkowe] i ekstensywne [całkowe];   aniony są "niedobre", a kationy - "dobre?")

24 i 25 maja w godz. 10-16 non-stop, w holu budynku Chemii w Oliwie: możliwość eksperymentowania samemu

• fenoloftaleina - zaskakujące zastosowania

• "żółte + niebieskie = ?"  różne wersje kolorowych doświadczeń. jak powstają kolory - paleta CMYK

• "żywe ogniwo" w ustach

• silnik elektrochemicznomagnetohydrodynamiczny - siła Lorentza podczas elektrolizy

• właściwości magnetyczne - oglądamy ścieżki magnetyczne kart bankomatowych

• substancje termochromowe

• srebrzyste i złociste monety - z miedzianych (proszę przynieść miedziaki, np. 1-centówki US lub Eurocentówki 1,2 5 c)

• "żywa woda, martwa woda"

• reakcja zegarowa Landolta

• reakcja oscylacyjna Briggsa-Rauschera

• światłomierz chemiczny

• strzelanie z gazu ziemnego (tradycyjnie, ku przestrodze!) - o godz. 12.00  14.00  i  16.00

• słodkie - niesłodkie - gorzkie lub:  test homochiralności

• hydroliza skrobi - amylaza śliny

• srebrzenie szkła

• jak rozniecać ogień ?

• "wytrysk Ludwika"

PROGRAMY OBU SPOTKAŃ MOGĄ SIĘ ZMIENIAĆ, PROSZĘ KONTROLOWAĆ I SUGEROWAĆ POPRAWKI I UZUPEŁNIENIA tomasz.plucinski@ug.edu.pl

ZAKOŃCZYLIŚMY KOLEJNY CYKL OTWARTYCH SPOTKAŃ - POKAZÓW
ATRAKCYJNYCH, MAŁO ZNANYCH DOŚWIADCZEŃ CHEMICZNYCH  (III część, cykl przewidziany jest na 3 lata. Był to być może, ostatni cykl...).

ZAJĘCIA ADRESOWANE DO OSÓB INTERESUJĄCYCH SIĘ CHEMIĄ:   UCZNIÓW,   NAUCZYCIELI CHEMII,   STUDENTÓW

CO DWA TYGODNIE  W PIĄTKI   o godz. 17.00,  NA WYDZIALE CHEMII U.G.   NOWA SIEDZIBA: w OLIWIE przy ul. Wita Stwosza, Chemia mieści się w narożniku Kampusu, od strony Wrzeszcza i linii tramwajowej, audytorium 1   na parterze
DOJAZD TRAMWAJEM NA TRASIE WRZESZCZ  - OLIWA, przystanek przy ul. ABRAHAMA) lub SKM PRZYMORZE lub ZASPA:    czas trwania pokazu: ok. 2 GODZINY

INFORMACJE O SZCZEGÓŁACH NAJBLIŻSZEGO SPOTKANIA MOŻNA  ZNALEŹĆ  NA  STRONIE  INTERNETOWEJ:
F www.tomek.strony.ug.edu.pl/pokazy.htm   lub  TELEFONICZNIE:   (058) 523 5200

UWAGA:  ZMIANIE ULEGŁ ADRES poczty mailowej

tomasz.plucinski@ug.edu.pl   stary adres będzie jeszcze jakiś czas funkcjonował równolegle

11 października 2013 o godz. 17.00  "CICER CHEMICUS CUM CAULE"  - PREZENTACJA PRZYKŁADOWYCH POKAZÓW ZAPLANOWANYCH NA CAŁY TRZYLETNI CYKL (fotochemia; reakcje enzymatyczne; chemia "kuchenna"; nietypowa kinetyka chemiczna; kataliza; elektrochemia; reakcje wybuchowe; modele fizyczne w dydaktyce; chemiczne nieuctwo: "jak uzdatnić alkohol metylowy"; transport substancji i in.)

25 października    KILKA PROBLEMÓW ZWIĄZANYCH Z EKOLOGIĄ (w związku z F akcją Greenpeace)

• aktynometr Parkera (światłomierz chemiczny, promieniotwórczość związków uranu, problemy z F energetyką jądrową; dlaczego jestem przeciwnikiem e.j.)        zachęcam do obejrzenia : http://www.youtube.com/watch?v=KogOMEpqm5M&feature=related (pierwszy z 10 odcinków filmu Discovery, pouczające...)
• oszczędność wody i energii w życiu codziennym i F zasady racjonalnego mycia
• toksyczne spalanie odpadów (pokaz spalania PCW)
• etyka, ekologia, polityka...

    NIETYPOWA KINETYKA I cz: REAKCJE "ZEGAROWE"

• reakcja formalinowa
• F model hydrauliczny kinetyki chemicznej i reakcji "zegarowych"
• reakcja Harcourta i jej wersja F apteczno-kuchenna
• reakcja miedziowo-cyjankowa ("wytrysk Ludwika")

8 listopada  NIETYPOWA KINETYKA II cz: reakcja F Landolta i jej niezliczone kolorowe kombinacje; nieliniowość, samopowielanie i autokataliza w reakcjach chemicznych.  Nowe: "Landolt w galarecie"

SPOTKANIE PLANOWANE NA 22 listopada ZOSTAŁO PRZESUNIĘTE NA INNY TERMIN - Z POWODU MOJEJ CHOROBY spowodowanej nieudolnością Min.Zdrowia (od 3 tygodni nie jest możliwe nabycie szczepionki p-ciw grypie !)   

6 grudnia   NIETYPOWA KINETYKA III cz: USTALANIE RÓWNOWAGI CHEMICZNEJ (STATYKA CHEMICZNA)

•  model hydrauliczny równowagi chemicznej
• zmiana barwy wskaźnika pH - mechanizm Prawa Równowagi Chemicznej
• obserwujemy F Prawo Rozcieńczeń Ostwalda - rozcieńczanie roztworu Zieleni Bromokrezolowej. Co to są Słabe Elektrolity?
• "błękitna kolba" (glukoza - błękit metylenowy/fenosafranina); równowagi w roztworze cukru; historie o srebrzeniu, o błękitnokrwistych i o siusianiu...
• zobojętnianie wody sodowej, działanie anhydrazy węglanowej krwi
• "diabelski koktail" - reakcja zegarowa "z błyskiem i wodotryskiem" (miedziowo-cyjankowa)
• przesuwanie równowagi dimeryzacji dwutlenku azotu
• jak wykrywa się bardzo słabe kwasy (fenoloftaleiną lub KI+ KIO₃) i bardzo słabe zasady (kompleks niklu z dwumetyloglioksymem)?
• przesuwanie równowagi w wodnych roztworach chlorkowych kompleksów kobaltu i miedzi (chemiczny termometr)
• równowaga/nadnapięcie osadzania cynku (F srebrzyste i z złociste monety - z miedzianych ; proszę o przyniesienie miedzianych monet: 1cent USA lub 1 lub 5 eurocenty - do wykonania transmutacji w złociste...)

20 grudnia 2013  NIETYPOWA KINETYKA IV cz: ZJAWISKA SAMOORGANIZACJI W CHEMII, I NIE TYLKO... (I część): REAKCJE OSCYLACYJNE - NAJNIEZWYKLEJSZE PROCESY CHEMICZNE

• F warunki powstania samoorganizacji, "termodynamiczne ZOO" - stany "głęboko niezrównoważone";  mnogie niestabilne stany ustalone;  nieliniowa dynamika
• modele oscylatorów: -solankowy, -elektryczny, -model A.Lotki, -ekologiczny http://www.youtube.com/watch?v=A2mnpSY3gBg -program komputerowy o lisach i królikach 
• intymnie życie funkcji matematycznych, fraktale   http://www.matgimbolkow.ssl2.pl/jakze-piekne-fraktale/ 

        http://blackhole.ovh.org/fraktale.php porównaj obrazy Hubble'a: http://gadzetomania.pl/2012/04/27/niesamowite-zdjecia-kosmosu-z-teleskopu-hubblea-2

• reakcja oscylacyjna Biełousowa oraz ew. Biełousowa-Żabotyńskiego
• inne wersje reakcji B-Ż  - z kwasem cytrynowym / Mn
• gazowy oscylator azotowy (warunkowo, bo pokaz bywa kapryśny...)
• reakcja Briggsa-Rauschera
• analogie społeczne: skłonność do zachowań grupowych, wojsko, globalna ekspansja polityczna i wojskowa, manipulacja społeczna. Meteorologia, praca serca...

10 stycznia 2014    ZJAWISKA SAMOORGANIZACJI PRZESTRZENNEJ W CHEMII (II część):   FALE REAKTYWNOŚCI CHEMICZNEJ

• F pierścienie Lieseganga
• bijące "serce rtęciowe" (warunkowo; czasem się nie udaje...)
• zjawisko Benarda (wersja chemiczna i fotochemiczna)
• F wędrujące kolorowe fale reaktywności chemicznej: reakcja Zaikina-Winfree
• wybuchowa reakcja oscylacyjna
• analogie społeczne: zachowanie się struktur politycznych, wojskowych, tłumu sportowego...

        warto obejrzeć:

• http://www.youtube.com/watch?v=W1TMZASCR-I&feature=related    samosynchronizacja metronomów
• http://www.youtube.com/watch?v=Aaxw4zbULMs&feature=related j.w.
• http://www.youtube.com/watch?v=cWxgpWTWH_I&feature=related   szósty z 7 odcinków "Defilady" - filmu A.Fidyka o Korei Pn.
• http://www.youtube.com/watch?v=jzRXB9oWzjg   tak rodzi się fanatyzm polityczny... ("Kabaret", lata 30te w Niemczech)
• (żart)   http://www.youtube.com/watch?v=IVPS_3QBr74&feature=related   

17 stycznia 2014    KATALIZA

•  F model działania katalizatora: skakanie przez poprzeczkę oraz zamek suwaka błyskawicznego

• wybuchowa synteza wody na kontakcie palladowym

• utlenianie amoniaku na kontakcie Cr₂O₃ (lub inna reakcja spalania na tlenku chromu)

• F turystyczna kieszonkowa grzałka benzynowa do rąk

• autokataliza podczas utleniania szczawianów nadmanganianem

• autokataliza i inhibicja podczas utleniania azotanami (etanol + kwas azotowy, samozapłon: azotan amonu + cynk)

• reakcja enzymatyczna (hydroliza skrobi amylazą śliny)

• sztuczny miód: hydroliza cukru katalizowana F  kationitem sulfonowym (immobilizacja katalizatora)

• F fotokataliza wybuchowej fotosyntezy HCl

• krew: katalizator chemiluminescencji

• autokataliza w reakcji chloranów z siarczynami

• zagadka: spalanie kostki cukru

7 lutego 2014   ZJAWISKA NA GRANICY FAZ, TRANSPORT SUBSTANCJI (I cz.)

• wyścigi jonów (dyfuzja w żelu)
• napięcie powierzchniowe (eter, kamfora, kwas fenylooctowy, aceton: jak wykryć cukrzycę u piwosza?)
• osmoza (błony żelazocyjankowe i krzemianowe, rzecz o kwaszonych ogórkach, napęczniałym jaju i rybach oceanicznych),
• dializa przez celofan (rozdział rodanku amonu i skrobi)
• substancje F  termochromowe (HgI₂, Cu₂HgI₄, Ag₂HgI₄, termochromia chloroniklanu dwuetyloamoniowego, termochromia napisu na butelce po piwie)
• tryboluminescencja kwasu N-acetyloantranilowego (i cukru)
• ciekłe kryształy

21 lutego 2014  ZJAWISKA NA GRANICY FAZ, TRANSPORT SUBSTANCJI (II cz)

• "katalizatory międzyfazowe": roztwór nadmanganianu w benzenie, katalizator Mąkoszy, etery koronowe
• pokaz sił odpychania F hydrofobowego "w stanie nieważkości"
• inhibitory i katalizatory reakcji w micelach  - reakcja z Fioletem Krystalicznym
• Fkationit sulfonowy: trudnorozpuszczalny mocny kwas (oraz anionit)
• F chromatografia barwników liści, chromatografia flamastrów (proszę o przyniesienie flamastrów, szczególnie różnych CZARNYCH i ZIELONYCH, na zajęcia)  http://www.youtube.com/watch?v=gzp2S0e9o8s
• na prośby - powtórka utleniania amoniaku na kontakcie z Cr₂O₃ - "fruwające świetliki"  

7 marca 2014  ZWIĄZKI ADDYCYJNE:  KLATRATY, KOMPLEKSY Z PRZENIESIENIEM ŁADUNKU ("charge-transfer")

• "czy jest miejsce dla gościa?" (klatraty mocznika z węglowodorami)
• klatrat: siarkowodór + hydrochinon
• klatrat skrobia - jod  I₂ (konieczne są również aniony jodkowe I⁻ !?   - w reakcji Briggsa-Rauschera)
• komplesy CT z czterocyjanoetylenem (TCNE) czyli: F zobaczyć aromatyczność...
• konsumujemy F kompleksy CT (smacznego!)
• błękitny cocktail: sok pomidorowy + woda bromowa (tym razem bez konsumpcji...)
• rozwór jodu: brązowy czy fioletowy?
• wykrywanie związków organicznych zawierających tlen (kompleksy CT rodanku żelaza)
• MOED: wskaźnik polarności rozpuszczalników
• roztwór nadmanganianu w chloroformie - użycie katalizatora Mąkoszy TEBA-Cl (zaległe)

19 marca (środa, godz. 13-15)  POKAZ Z OKAZJI DNI WYDZIAŁU CHEMII

21 marca  NADTLENEK WODORU

4 kwietnia 2014 godz. 17 NIEKTÓRE BARWNE REAKCJE ANALITYCZNE (zapewne ostatnie spotkanie...)

• test samokontrolny: nieobecność wykrywanego składnika czy błąd w pracy? KMnO4 jako odczynnik analityczny na reduktory   test: wykrywanie utleniaczy  wykrywanie kwasów i zasad (bardzo słabych)

• wykrywanie Cu wobec Cd (i innych)

• wykrywanie Co wobec Fe

• wykrywanie Fe, Ni, Cu metodą elektrograficzną

• wykrywanie krwi

• wykrywanie Cr nadtlenkiem wodoru (woda utleniona: utleniacz czy reduktor?)

• enzymatyczne oznaczanie glukozy

• "inne" - zgodnie z ew. sugestiami...